Zijn twee zusters van Napoleon verantwoordelijk voor street art in Nijmegen Oost? De vraag is even onzinnig als intrigerend. Natuurlijk zijn ze niet verantwoordelijk, ze zijn immers allebei al bijna tweehonderd jaar dood. En toch zit er misschien wel een kern van waarheid in.
[Lees meer…] overOdaliskMaillol
Aristide Maillol was mijn eerste gedachte, toen ik vorige week een beeld zag staan in La Charité-sur-Loire. Heel gek was dat niet: Het betrof een gepolijst vrouwelijk naakt, zoals Maillol bijna zijn hele beeldhouwcarrière gemaakt. Alleen de doek die de vrouw vast hield, deed me twijfelen. Meteen na Maillol schoot de naam Henri Matisse door mijn hoofd, terwijl die bij mijn weten nooit gebeeldhouwd heeft.
Maillol was het inderdaad niet, zo bleek al snel. Het kostte vervolgens wat moeite om uit te vinden wie wel. Uiteindelijk vond ik een naam, Joseph of Joé Descomps-Cormier. Deze beeldhouwer bleek zijn atelier te hebben gehad in La Charité-sur-Loire, waarmee de aanwezigheid van het beeld direct verklaard was. Het beeld blijkt bovendien een natuurstenen kopie te zijn naar een bronzen origineel.
Deze Joé Descomps-Cormier werd geboren in 1869 en overleed in 1950. Maillol werd geboren in 1861 en overleed in 1944. Beide beeldhouwers werden dus nagenoeg even oud en belangrijker, ze waren ruim een halve eeuw gelijktijdig werkzaam. Descomps-Cormier leerde het vak van Louis-Auguste Hiolin en Alexandre Falguière, Maillol, die aanvankelijk tot schilder werd opgeleid, volgde beeldhouwlessen bij Émile-Antoine Bourdelle, die op zijn beurt ook weer een leerling van Falguière is geweest. Ik kon ik geen aanwijzingen vinden dat Descomps-Cormier en Maillol elkaar gekend hebben, maar van beïnvloeding kan natuurlijk nog altijd sprake zijn geweest. Waarbij dient te worden opgemerkt dat Descomps-Cormier, hoewel acht jaar jonger, eerder als beeldhouwer doorbrak dan Maillol.
Van Maillol is bekend dat hij zich baseerde op klassieke beelden. Het is niet uit te sluiten dat hij met zijn werk het meest succesvol is geworden, maar dat er tegelijkertijd een veel bredere vraag was naar beelden in neoclassicistische stijl. Een aanwijzing daarvoor zou te vinden kunnen zijn in het late werk van schilder Henri Matisse. Door een verkeerd verlopen operatie was Matisse aan een rolstoel gekluisterd en was hij niet meer in staat om staand te schilderen. Daarom begon hij met découpages, voorstellingen die bestonden uit geknipte vormen in een of meerdere kleuren en die hij vervolgens liet drukken. Zo ontstond onder meer een reeks blauwe naakten. En diverse versies van zijn Nu bleu vertonen qua houding overeenkomsten met het beeld van Descomps-Cormier in La Charité-sur-Loire.
Volgens sommige bronnen draagt dat beeld de titel Aurora, naar de Romeinse godin van de dageraad. Het dateert uit 1925. Wie wat zoekt op internet, geregeld worden nog bronzen afgietsels te koop aangeboden. Dat geldt ook voor Matisses Nu bleu-reeks. Alleen is de handel daar wat minder doorzichtig, omdat de nummering van de verschillende versies verschilt, maar ook omdat drukkers zich kennelijk niet langer gehouden voelen aan de door Matisse vastgestelde kleuren.
20 oktober: Matisse
Henri Matisse (1869 – 1954), Mlle. Matisse en manteau Écossais, verblijfplaats onbekend
Matisse werd geboren in Le Cateau-Cambrésis in het noorden van Frankrijk. Hij studeerde rechten en ging werken bij het openbaar ministerie. Tijdens het moeizame herstel na een blindedarmoperatie begon hij met het kopiëren van prenten.Hij neemt tekenlessen aan de École Quentin de la Tour in St. Quentin en later aan de Académie Julian in Parijs. Maar zijn leraren vinden dat hij niet goed kan tekenen. Toch wordt hij als een van de grondleggers van het fauvisme gerekend tot de groten van de kunst van de 20e eeuw.
Matisse had een dochter Marguerite. Zij moet degene zijn die in de titel is aangeduid als mademoiselle Matisse. De Schotse mantel is als omschrijving ook niet helemaal adequaat. Het Schotse eraan is de ruit. Op haar schoot heeft Marguerite een boek, maar ze lijkt niet echt te lezen. Zo dik als ze ingepakt zit ze vermoedelijk in een tijd van het jaar waarin dat ongebruikelijk is buiten op een balkon.