Veel is er de afgelopen tijd verteld en geschreven over Maria van Gelre. En telkens merkte ik bij mezelf dat ik bleef haken bij die ene naam: Valentina Visconti, bij wie Maria hofdame werd. Bij het zoeken naar háár verhaal kwam ik uiteindelijk terecht bij Alfa Romeo. [Lees meer…]
Muurmuseum: Combolution – Sint Anna
Tot ongeveer 1870 was Nijmegen een kleine stad qua oppervlakte, maar propvol inwoners. De huidige Canisiussingel, Oranjesingel en Kronenburgersingel zouden destijds al buiten de stadsmuren hebben gelegen. Die muren werden vanaf 1870 geslecht en de stad kon zich uitbreiden. Dit gebeurde eerst langs de uitvalswegen, zoals de Graafseweg , de Groesbeekseweg en de Sint Annastraat. Later werden ook de open ruimtes tussen die straten steeds meer ingevuld. Daarbij zijn tal van dorpen en buurtschappen ‘opgeslokt’. Eén zo’n buurtschap was St. Anna, dat over een eigen molen beschikte. Omdat de weg die hier liep zich vertakte met een weg richting Hatert, stond er een villa die De Driewegen werd genoemd. Tussen 1922 en 1926 werd hier het St. Canisiusziekenhuis gebouwd. Begin jaren negentig verhuisde dit ziekenhuis en ontstond er op het terrein een woonwijk. Langs de St. Annastraat kwam een appartementencomplex te staan met daaronder een fiets- en voetgangerstunnel. In die tunnel is nu de geschiedenis van de plek zichtbaar gemaakt.
Verantwoordelijk voor de uitvoering is street artist Vincent William, met zijn bedrijfje Combolution. Hij koos voor een stripverhaal-achtige vorm met losse plaatjes met korte tekstjes. Een heel toepasselijke oplossing voor het probleem dat niet alle muurdelen even groot zijn. De verschillende voorstellingen hebben iets nostalgisch doordat hij het verhaal vertelt in zwart-wit met hier en daar één accentkleur. Ook zit er humor in de tekeningen. ‘Er werd hard gewerkt’ is de tekst bij de afbeelding van drie arbeiders die keurig poseren voor een fotograaf. ‘De opzichters hielden de boel nauwlettend in de gaten’ lezen we bij de volgende voorstelling, waarbij opvalt dat er meer opzichters zijn dan arbeiders.
Op de laatste voorstelling uit het verhaal is de tunnel zelf zichtbaar, helaas zonder muurschildering.
Op zoek naar Schwind (14): Wanderlust
Wanderlust is hot. Op 25 oktober schreef Sterre Lindhout in de Volkskrant een stuk over Duitse jongeren die in toenemende mate de natuur in gaan. Afgelopen zomer was er in de Alte Nationalgalerie in Berlijn een tentoonstelling met de titel Wanderlust te zien. Op Netflix is de serie met de gelijknamige titel een ongekend populair. En zoek op instagram op #Wanderlust en je krijgt ruim 83 miljoen (!!!) treffers. Vergelijk dat eens met #moritzvonschwind, die het slechts met 120 treffers moet doen. Toch heeft ook Schwind alles met Wanderlust te maken. [Lees meer…]
Moby Dick en de barok
Het werd een keer tijd, maar eindelijk heb ik dan Moby Dick uitgelezen. En ik moet zeggen dat ik zelden zo’n barok boek las. Door zijn omvang en rijkheid aan beschrijvingen imponeert het als kerken en paleizen. Hier en daar verwijst Herman Melville ook letterlijk naar barokke kunst. En daar wil ik hier verder op ingaan. [Lees meer…]
Must-sees en de oorsprong van de schilderkunst
Van boven naar beneden: Wilhelm Eduard Daege, 1832; Jean-Baptiste Regnault, 1785; Joseph Wright of Derby, ca. 1782; Louis Ducis, ca. 1808; Joseph-Benoit Suve, 1791.
Afgelopen weekend vroeg Wim Pijbes op twitter welke kunstwerken ieder Nederlands kind zou moeten zien. Aanleiding was een artikel in Apollo Magazine dat meldt dat de directeur van het Victoria and Albert Museum in Londen vijf objecten heeft uitverkoren die ieder kind (in het Verenigd Koninkrijk) gezien moet hebben. Het tijdschrift vroeg daarop nog eens vijf autoriteiten uit de museum- en kunstwereld naar hun voorkeuren. Dat leverde in totaal al 28 objecten op. Rain, Steam and Speed van Turner en Work van Ford Madox Brown werden ieder twee keer genoemd.
Pijbes kreeg een aantal reacties: uiteraard de Nachtwacht, maar ook enkele andere Rembrandts, Vermeers Meisje met de parel, Mondriaans Victory Boogie Woogie, Jean Dubuffets Jardin d’emaille, strandbeesten van Theo Jansen, de pindakaasvloer van Wim T. Schippers, The Beanery van Edward Kienholz, Panorama Mesdag, maar ook minder opvallende keuzes als de Haagse School (zodat het niet in de vergetelheid raakt) en een winterlandschap van Hendrik Avercamp (vanwege een blote kont uit een buitenplee en een vozend stelletje in een hooiberg).
Het is duidelijk: zoveel hoofden, zoveel zinnen. Maar de reacties gaan niet zozeer over wat je wilt dat kinderen zien, wat je ze wilt vertellen bepaalt de keuze. Bijvoorbeeld hoe iemand met een informele opstelling van een groep mensen en opvallend lichtgebruik heeft kunnen uitgroeien tot onze nationale schilder. Of hoe je met blokjes in primaire kleuren op een wit vlak muziek en dans tot leven kunt wekken. Of hoe je met broodbeleg iets kunt doen, waardoor mensen zeggen dat het kunst is. Stuk voor stuk zeggen de suggesties iets over degene die ze aandraagt.
Belangstelling voor kunst wek je bij kinderen niet met een serie must-sees. Het is het verhaal dat ze pakt. Maar dat verhaal is weer anders bij elk ander kunstwerk. En dus moeten we kinderen niet leren te luisteren naar onze verhalen, maar zijn ze gebaat bij leren kijken. Zelf een kunstwerk doorgronden en zelf er een verhaal bij kunnen bedenken, zelf de motieven van de kunstenaar proberen te ontdekken. Naarmate kinderen (maar ook volwassenen) dat vaker doen, zullen ze bijvoorbeeld steeds beter in staat zijn om kunstwerken te relateren aan wat ze ooit gezien hebben en daardoor te begrijpen.
En als je van mij nu toch een antwoord eist, dan kom ik niet direct met één naam en één kunstwerk, maar met een thema. Vooral eind 18e, begin 19e eeuw zijn er diverse schilderijen gemaakt die de uitvinding of de oorsprong van de schilderkunst tonen. In het verhaal, dat oorspronkelijk verteld werd door Plinius de Oudere, tekent Kora (of Callirhoe) van Sicyon van een herdersjongen op wie zij verliefd is, de contouren op een muur, om hem zo altijd te kunnen zien. Het is natuurlijk een zeer romantisch idee dat de schilderkunst zo ontstaan zou zijn. Maar het verbeeldt wel mooi de menselijke aandrang om te tekenen wat hij ziet, of in een breder verband om de wereld te begrijpen door kunst te maken.
