Dorsoduro

Cultuur ligt voor het oprapen

  • Home
  • Dwarskijken
  • Muurmuseum
  • Poëzie
  • School en kunst
  • Contact

Dwarskijken: Rood met witte bloemetjes

6 december 2021 door Peter Zunneberg Reageer

Pas zag ik een advertentie van modeketen Gudrun Sjödén. Een donkerharig model in een rode gebloemde jurk kijkt de toeschouwer aan. ‘Swedish design with a green soul’ staat er als aanprijzing bij. Dwars over het beeld staat het rammelende ‘artistieke december 2021’. In kleine letters lezen we dat het hier gaat om kunstenaarsblouse ‘Ingrid’ van biologisch katoen/zijde.
Ook zonder alle tekst moest ik direct denken aan Meisje in rode kimono van George Hendrik Breitner. Tussen 1893 en 1896 schilderde Breitner een reeks meisjes in kimono, of beter, meisje in kimono’s. Zijn model, Geesje Kwak, is in diverse musea in Nederland te zien in een rode of in een witte kimono. Ook zijn er foto’s van haar bewaard gebleven, foto’s die Breitner vaak gebruikte voor zijn schilderijen. Geesje Kwak was zestien jaar toen ze begon te poseren voor Breitner. Zeker in tijden van #MeToo roept dat vragen op. Maar het schijnt dat de verhouding van Breitner met zijn model strikt zakelijk was. In ieder geval is er een notitieboekje bewaard gebleven waarin Breitner precies heeft bijgehouden wanneer en hoeveel hij Kwak betaald heeft voor het poseren.
Wat opvalt in de schilderijen is de dromerige sfeer. Het model lijkt zich totaal niet bewust van de omgeving. Daar heeft Breitner ongetwijfeld ook de hand in gehad. Het ging hem namelijk niet zozeer om zijn model als wel om de kimono. Kort tevoren was Breitner geïnteresseerd geraakt in het tot dan toe onbekende Japan, een interesse die hij deelde met bijvoorbeeld Vincent van Gogh (denk aan diens Amandelbloesem). Het uitbeelden van Japanse onderwerpen en het verwerken van Japanse invloeden wordt Japonisme genoemd.
Het model dat ons schilderblouse ‘Ingrid‘ toont, is zich juist ontzettend bewust van de omgeving. Ze kijkt de toeschouwer rechtstreeks aan. Tegelijk poogt ze zo nonchalant mogelijk over te komen. Kijk maar naar haar rechterhand, die ze onder haar kin houdt, maar waar ze niet op steunt. Ook hier gaat het natuurlijk niet over het model, maar over Ingrid.
Ongetwijfeld zijn er wat betreft wijze van maken grote verschillen tussen kunstenaarsblouse ‘Ingrid’ en een kimono. Maar een opvallende overeenkomst vind ik het patroon, waarbij de rode stof versierd is met subtiele witte bloemetjes. Eigenlijk is het wel bijzonder als je bedenkt dat wat Breitner 125 jaar geleden als onbekend en exotisch Japans bewonderde, wij nu als typisch Scandinavisch huiselijk design accepteren.    

Categorie: Dwarskijken, fotografie, schilderkunst Tags: George Hendrik Breitner, Gudrun Sjödén

Utopieverlust – Waarschuwing van zeventien Russen

15 september 2021 door Peter Zunneberg 1 Reactie

Twee jaar geleden logeerde ik een week in Leiden, het Mekka van de muurgedichten. Ik zag, tussen tientallen andere, gedichten van Anna Achmatova, Aleksandr Blok, Velimir Chlebnikov, Osip Mandelstam en Marina Tsvetajeva. En die Russische dichters herinnerden mij weer aan een kunstwerk in Nijmegen.

[Lees meer…] overUtopieverlust – Waarschuwing van zeventien Russen

Categorie: fotografie, poëzie, schilderkunst Tags: Nijmegen, Radboud Universiteit, Titus Nolte

Dwarskijken: Kahlo’s kopje

30 augustus 2021 door Peter Zunneberg Reageer

Frida Kahlo is hot. Dat wil zeggen er is veel belangstelling voor haar en haar werk. In het Cobra-Museum in Amstelveen is haar werk te zien samen met dat van haar man Diego Rivera. En deze tentoonstelling is in oktober nog niet afgelopen of in het Drents Museum in Assen opent Viva la Frida. Op de website van het Cobra-Museum staat een passage te lezen, die mogelijk verklaart waarom Kahlo zo populair is.
“Soms wordt zij de selfie-queen van de twintigste eeuw genoemd, omdat ze vooral bekend is om haar zelfportretten. Kahlo was een radicale, getalenteerde, gehandicapte, bi-culturele en biseksuele vrouw wiens nalatenschap wereldwijd nog steeds velen inspireert.”

Portret van Frida Kahlo, gebaseerd op een foto van model Olga Kaminska

Pas kwam ik in een etalage een schilderij tegen van Frida Kahlo. Ten minste, ze stond erop afgebeeld, met een sigaret in de rechter hand en een kopje in de linker hand, voor een ontblote borst. Ik (her)kende het niet als een origineel werk van Kahlo, maar dat zegt niet alles. Toen ik een paar weken later echter, via social media, een foto tegenkwam van een vrouw met een sigaret in de hand en een kopje voor een ontblote borst, was dat aanleiding om verder te gaan zoeken. Het formaat was vierkant en het hoofd van de vrouw was afgesneden. Die bleek op internet op enkele tientallen sites te vinden te zijn. Ik ontdekte ook een staand portret, waarbij vermeld werd dat hier het Poolse fotomodel Olga Kaminska was geportretteerd. Van wanneer de foto dateert en wie hem heeft gemaakt, is nergens te vinden. Van de afgesneden, vierkante foto is de vroegste datering op social media 27 augustus 2013.

Onmiskenbaar is deze foto gebruikt voor het portret van Frida Kahlo. Dit portret kom je behalve op social media als pinterest ook tegen op verkoopsites Amazon en Ebay. Opvallend genoeg staat daarbij nergens de naam Frida Kahlo vermeld. Het is alsof de verkoopsites bang zijn voor claims als ze de poster als Frida Kahlo verkopen. Overigens verschilt de achtergrond van de posters van het schilderij dat ik ben tegengekomen. Daar zien we Frida voor een soort bloemetjesbehang, terwijl ze op de poster in een jungle-omgeving met papegaaien staat.
Het lijkt erop dat ‘mijn’ schilderij gebaseerd is op de geschilderde versie, die voor de poster gebruikt is, terwijl die weer een (spiegelbeeldige) bewerking is van de foto. Met kunst, laat staan met een schilderij van Frida Kahlo, heeft het allemaal niet zo heel veel te maken. Met een beetje creativiteit had de schilder de vrouw op de foto ook het uiterlijk van de Mona Lisa kunnen geven.

Categorie: Dwarskijken, fotografie, schilderkunst Tags: Frida Kahlo

Dwarskijken: Bewening

22 juli 2021 door Peter Zunneberg Reageer

Een nieuwsfoto van Kristof Davino over hingerstakers in een Brusselse kerk doet denken aan een Bewening van Christus door Hugo van der Goes

In de Brusselse Begijnhofkerk hielden ‘ongedocumenteerde migranten’ een hongerstaking. Om een pardon af te dwingen hadden sommigen al 61 dagen niet gegeten. De actie legde een bom onder de wankele Belgische regering, nadat twee Franstalige linkse partijen gedreigd hadden zich terug te trekken, mocht er een van de hongerstakers overlijden.
Dit alles lees ik vanochtend in De Volkskrant. Maar wat vooral mijn aandacht trekt is de foto, gemaakt door Kristof Vadino. Een uitgemergelde met ontbloot bovenlijf wordt omgeven door vier anderen die hem elk op hun eigen manier aandacht geven. Het doet me denken aan een Bewening van Christus zoals de Vlaming Hugo van der Goes die in de vijftiende eeuw geschilderd heeft. Nicodemus en Jozef van Arimathea tillen Jezus van het kruis, Maria staat met haar handen bijeen en wordt getroost door Johannes en rechtsachter bevindt zich Maria Magdalena. Het zijn vooral de blikrichtingen die doen vermoeden dat er geen enkele relatie is tussen de afgebeelde personages. En dat is op een of andere manier ook het geval in de nieuwsfoto.
Wonderlijk genoeg heeft die foto wel de gedrukte versie van het artikel gehaald, maar is hij online vervangen. Naar het waarom is gissen. Misschien was de associatie tussen beide voorstellingen en de lijdende hongerstaker en de dode Christus wel te groot.    

Categorie: Dwarskijken, fotografie, schilderkunst Tags: Hugo van der Goes, Kristof Vadino

Op zoek naar Schwind (36): Hanfstaengl

9 juli 2021 door Peter Zunneberg Reageer

Graf Litho werd hij genoemd. Franz Hanfstaengl maakte razendsnel naam als lithograaf. Later breidde hij zijn werkzaamheden uit door als fotograaf aan de slag te gaan. In beide hoedanigheden kruiste zijn pad geregeld dat van Moritz von Schwind.

[Lees meer…] overOp zoek naar Schwind (36): Hanfstaengl

Categorie: fotografie, Op zoek naar Schwind, schilderkunst Tags: Franz Hanfstaengl, Moritz von Schwind, München

Volgende »

Categorie

  • architectuur
  • beeldhouwkunst
  • Dwarskijken
  • erfgoed
  • film
  • fotografie
  • Jaar van het boek
  • Kunstcolumn
  • literatuur
  • Muurmuseum
  • muziek
  • omgevingskunst
  • Op zoek naar Schwind
  • poëzie
  • schilderkunst
  • School en kunst
  • stedenbouw
  • street art
  • tekenkunst

Trefwoorden

Adolf Friedrich von Schack Amersfoort Amsterdam anoniem Arnhem Berlijn Den Bosch Den Haag Deventer Doetinchem Dordrecht Eindhoven Enschede Franz Schubert Gent Gorinchem H.H. ter Balkt haiku Hengelo Ida Gerhardt Ingmar Heytze Jaap Robben Jules Deelder Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Moritz von Schwind München Naarden Nijmegen Nunspeet Oss Rome Rotterdam Rutger Kopland sonnet stadsdichter Tilburg Utrecht Venetië Watou Wenen Willem Wilmink Zutphen

Alle trefwoorden

Copyright Dorsoduro © 2022 · Ontwerp en realisatie: Bartswerk Grafisch, Interactief en Webdesign · Log in
[footer_backtotop]