Cool

Sinds de uitvinding van de Segway in 2001 zijn er allerlei vervoermiddelen op de markt gekomen, die eerder alleen in fantasie bestonden of geen lang leven beschoren waren. Omdat de vervoermiddelen gemotoriseerd zijn, hoeft de berijder niets te doen, niet te bewegen, niet te werken. Dat geeft een uitstraling van autonomie, of zo je wil, van cool.

Je ziet ze wel eens voorbij zoeven, mannen die zich totaal onverstoorbaar, rechtopstaand en zonder enige inspanning, van A naar B bewegen. Misschien komt het doordat ze in Nederland, anders dan in België, officieel niet zijn toegestaan dat het bijna altijd mannen zijn. Het oogt in ieder geval als het toppunt van cool.

Altijd als ik iemand op zo’n monowheel, onewheel of electric unicycle zie rijden, moet ik denken aan Johnny Hart en zijn krantenstrip B.C. Hart tekende sinds 1958 bijna dagelijks een stripje over een groepje oermensen. Samen vormen ze een soort dwarsdoorsnee van de maatschappij. In het Engels heet de strip B.C., in Nederland werd de strip bekend onder de naam Oerm. B.C. is zowel before christ, een verwijzing naar de tijd waarin de strip speelt, als ook de naam van een van de figuren. Een ander personage is Thor, ‘a smart, witty self-proclaimed ladies’ man; inventor of the wheel and the comb’.  Een van de toepassingen van het wiel is als vervoermiddel. Een as erdoorheen, voeten aan weerszijden van het wiel en rijden maar.
Wanneer Hart dit vervoermiddel voor het eerst getekend heeft, heb ik niet kunnen achterhalen. Maar het moet ver voor de uitvinding van de Segway in 2001 zijn geweest. In de Segway zorgt een gyroscoop voor de balans. Een gyroscoop is voor de elektrisch aangedreven monowheel niet strikt noodzakelijk. Maar de Segway heeft uiteindelijk wel de ontwikkeling van de elektrische eenwielers in gang gezet.

In Nederland vind je in elke stad leenfietsen en leenscooters, maar toen wij anderhalf jaar geleden in Rome waren, struikelden we daar over de elektrische leenstep. Groot voordeel van een leenstep is dat ze op trottoirs en straathoeken veel minder ruimte in beslag nemen. Maar daar in Rome waren er wel heel erg veel. Net als de elektrische eenwieler, blijkt de motorisch aangedreven step niet nieuw. In 1915 startte de Autoped Company of America met de productie van een motorisch aangedreven step. Hoe lang ze daarmee zijn doorgegaan is niet helemaal duidelijk, 1921, maar ook 1923 wordt genoemd. Opmerkelijk is wel dat de merknaam Autoped nog decennialang gebruikt is als aanduiding van de met de voet aangedreven step.

Een van de vroege eigenaars van een autoped was de Engelse suffragette Lady Florence Priscilla Norman. Ze was de dochter van Charles McLaren, 1st Baronet Aberconway, een Schotse landeigenaar en industrieel. Haar beide broers waren liberale parlementsleden. In 1907 trouwde Florence met Sir Henry Norman, ook een 1st Baronet en een vooraanstaand journalist. Ook hij was een liberaal parlementslid.
In 1916 kreeg ze van haar man voor haar verjaardag een autoped cadeau. Rijdend daarop werd ze vereeuwigd door een onbekende fotograaf. Dat die fotograaf zijn vak verstond, staat buiten kijf. Lady Florence staat onbewogen op haar hebbedingetje. Haar houding wordt geaccentueerd door de verticale lijnen van de gebouwen en van de lantaarnpaal. Haar zwarte kleding en haar stoïcijnse blik geven haar onherroepelijk autoriteit, ook omdat alles om haar heen vaag en grijs is. Voor mij is Lady Florence Norman, in 1916, op haar Autoped, onherroepelijk the Queen of Cool.