De draad van Aaron Li-Hill

Start een thread heet het op social media-platform threads. Het heeft iets kunstmatigs met dat Nederlands-Engels. In die zin zou het een toepasselijke titel zijn voor de muurschildering, die herinnert aan de Nyma, de Nijmeegse producent van kunstzijde.

Hij kijkt gebiologeerd naar wat er uit zijn handen komt. Een witte draad die vanuit zijn rechterhand steeds langer wordt. Het heeft iets van een goochelact en misschien heeft het productieproces van kunstzijde wel iets van magie. Het zal zeker geen realistische weergave zijn. Maar daardoor spreekt de voorstelling des te meer tot de verbeelding. En ik zeg ‘hij’, maar we zien toch drie mannen? Dat klopt maar eigenlijk ook weer niet, we zien drie keer dezelfde man, die drie keer, in een iets afwijkende houding steeds dezelfde handeling uitvoert. Je zou het een Droste-effect kunnen noemen.

De Nyma werd in 1928 opgericht. Achter die oprichting zat een groep Twentse investeerders uit de textielindustrie aldaar, die hun belangen in gevaar zagen komen toen de Eerste Nederlandse Kunstzijdefabriek Arnhem (ENKA) aankondigde te gaan fuseren met een Duits bedrijf. Het nieuw op te richten bedrijf AKU (Algemene Kunstzijde Unie) zou wel eens een te machtige positie kunnen verwerven. Vandaar dat de Twentse textielbaronnen met steun van de Twentse bank graag een concurrent voor de AKU zag. En dat werd Nyma met als directeur Michel Bury, die woonde in Nijmegen en in 1879 in Maastricht geboren was. Dat verklaart ook de naam Nijmegen-Maastricht, afgekort tot Nijma, en omwille van de internationale uitstraling veranderd in Nyma. Op 6 mei 1934 kreeg Nyma een notering op de Amsterdamse effectenbeurs. Wat volgde is een decennialange geschiedenis van uitbreiding en inkrimping en van internationale overnames. Al rond 1966 stortte de markt voor kunstzijde in, maar het bedrijf wist zich met een keuze voor andere producten nog een aantal jaren overeind te houden. Pas rond 2000 viel definitief het doek voor Nyma.

Jarenlang waren de leegstaande gebouwen nog een blikvangers, ook door de dichtregel van Ger Driessen en Patrick Feijen. Wat er rest van de Nyma is de karakteristieke watertoren, waarvan enkele jaren terug de bakstenen uit het betonnen karkas zijn gehaald. En precies dat detail heeft een plek gekregen in de muurschildering. Waar de man in de schildering uit zijn rechterhand een draad tovert, houdt hij in zijn linkerhand het karkas van de watertoren, waar de draad landt. Thread through time is de officiële titel van de muurschildering die Aaron Li-Hill, maakte op de zijgevel van een flat aan de Vlietstraat. Li-Hill, in 1986 geboren in Canada, realiseerde al muurschilderingen in Berlijn, Reykjavik, Hong Kong, Kyiv, Montreal en tal van andere steden en nu dus ook in Nijmegen. Dat uitgerekend dat karkas van de watertoren een plek heeft gekregen in zijn schildering past naadloos in de titel. Het is een tijdelijk moment in die thread through time, in die draad door de geschiedenis. Want inmiddels zijn er al vergevorderde plannen om de watertoren in de oude vorm te herstellen en er vervolgens een nieuwe bestemming aan te geven.