José de Ribera (1591 – 1652), Democritus, Collectie Earl of Pembroke, Wilton House, Wiltshire

Ribera werd geboren in de buurt van Valencia. Men gaat ervan uit dat hij het vak geleerd heeft van Francisco Ribalta. Vanaf 1606 verbleef hij in Italië (Parma en Rome) en in 1616 vertrok hij naar Napels, dat toen nog deel uitmaakte van het Spaanse rijk en waar hij hofschilder werd van de Spaanse koning. Ribera wordt gezien akls grondlegger van de Napolitaanse school met dramatische licht-donker effecten. Hij schilderde vooral portretten en bijbelse voorstellingen.
Democritus is een Griekse filosoof, sterrenkundige en wiskundige. Aan hem danken we de formule voor het berekenen van de inhoud van een kegel. Waarom is onduidelijk, maar in de 17e eeuw was hij erg populair. Behalve Ribera hebben ook onder andere Rembrandt, Hendrik Terbrugghen en Agostino Carracci Democritus geportretteerd. Dat kan te maken hebben met zijn bijnaam: de lachende filosoof. Maar mogelijk komt het ook door de belangstelling aan het Spaanse hof voor de oudheid. Riberta schilderde bijvoorbeeld ook Archimedes en Aristoteles.
Opmerkelijk is natuurlijk dat Democritus hier een boek leest, dat bovendien oogt als een paperback. In zijn tijd (ruim vier eeuwen voor Chr.) bestonden er nog geen boeken zoals wij ze kennen.