In 2010 werd op het kruispunt Broerdijk-Hengstdalseweg in Nijmegen-Oost een rotonde aangelegd. Op de Broerdijk heeft in de Romeinse tijd zeer waarschijnlijk in noordelijke richting een aquaduct gelopen. Om dat zichtbaar te maken is er een monument geplaatst. Maar dat kwam pas na veel vijven en zessen tot stand. Zo was er een eerste ontwerp waarbij kunstenaar JIlles Waagmeester voorstelde om als een lijntekening de contouren van het hoofd van een Romeinse Centurion, maar wel met de karakteristieke rode hanenkam. Het voorstel werd afgewezen door de commissie beeldkwaliteit van de gemeente Nijmegen. Het belangrijkste argument was dat van twee van de vier wegen die naar de rotonde leiden, het monument te zien zou zijn als verticale rechte lijn. Daar valt wat voor te zeggen, het perspectief van de beschouwer speelt een belangrijke rol.
Toch kan een lijntekening in de openbare ruimte wel degelijk werken. Dat bewees bijvoorbeeld Jeroen Henneman met De Kus, die ruim dertig jaar lang langs de Bijlmerdreef in Amsterdam stond. Het beeld, gemaakt in opdracht van Koninklijke Bijenkorf Beheer, werd iconisch. Dus toen het gebouw een nieuwe eigenaar kreeg, die van het beeld af wilde, ging men op zoek naar een nieuwe plek. Daarbij stelde Henneman twee eisen: voldoende ruimte om het contrast van het beeld met de lucht te kunnen laten zien, en een stedelijke omgeving. Uiteindelijk kwam het beeld te staan op het Anton de Komplein in Amsterdam, niet ver verwijderd van de oorspronkelijke plek. Het is niet Hennemans enige Kus. In 2007 schonken Willem Alexander en Maxima een variatie op het werk aan de gemeente Apeldoorn.
Pas zag ik opnieuw een lijntekening in de openbare ruimte. Langs de A28, net ten noorden van de Amersfoortse wijk Vathorst, staat een boerderij. Door de snelheid van jou als automobilist én door de lijnen, krijg je even de indruk van een karkas van een boerderij, maar al snel besef je dat een plat vlak is. Ten minste, bijna. Want op de schoorsteen midden op het dak is een horizontale ring geplaatst die dienst kan doen als ooievaarsnest. Dat is ook terug te zien in de naam van het werk: Uiverhoeve. Maker is kunstenaar André Pielage. Hij bekleedde de stalen constructie met zwart gecoat aluminium waarvoor hij de mallen met de hand vormde. Daardoor ontstaat de indruk dat de boerderij is afgebrand.
Door het zien van de boerderij als lijntekening dacht ik nog eens over de Romeinse Centurion. Juist de ervaring dat die verticale lijn de contouren laat zien van een hoofd of juist andersom dat dat hoofd niets anders is dan een rechte verticale lijn. Eigenlijk was dat best een spannend idee, juist omdat je het op een rotonde altijd van meerdere kanten bekijkt.
