Stel je voor: je trekt je in de woestijn terug uit het dagelijks leven, anderen voegen zich bij je en er ontstaat een kloostergemeenschap waarvan jij beschouwd wordt. Het overkwam de heilige Antonius van Egypte, ook bekend als Antonius de Grote, Antonius de Heremiet of zijn meest gangbare naam Antonius-Abt. In Nederland zijn zestien kerken naar hem genoemd. Een daarvan, gebouwd in 1953 en inmiddels ook al weer opgeheven, staat in Ven-Zelderheide. In de kerk zit een steen ingemetseld met een chronogram.
Deo annVente
sanCto antonIo IVVante
popVLo pIe Laetante
hVbertVs naVs Laborans
paLVDes Inter et arenas aeDIfICaVIt
Vrij vertaald: Met de zegen van God bouwde Hubertus Naus werkend tussen moerassen en zandgronden voor de helpende heilige Antonius en het zich verheugende vrome volk.
Hubertus Naus was niet, zoals de tekst doet vermoeden, de architect van de kerk, maar de kapelaan die het initiatief nam om de kerk te bouwen. De architect was P.W. Lerou, die zijn bureau had in Venray. De Romeinse cijfers uit het chronogram vormen het jaartal 1952. Mogelijk is dat het jaar waarin Naus het initiatief voor de bouw nam. Het is zeker niet het jaar waarin de kerk gewijd werd.
Niet ver van de Antonius Abtkerk bevindt zich de Antonius Abtkapel. Ook hier, boven de ingang, een ingemetselde steen met een chronogram.
sanCte anthonI
Vere proteCtor aLte
hVIVs aeVI trIbVLaIonIbVs
CVstoDInos seMper
Vrij vertaald: Sint Antonius, de ware beschermer, zal ons altijd beschermen tegen de beproevingen van deze tijd.
De kapel is volgens de legende gesticht door de hertogin van Kleef, die met haar koets op de terugweg naar Kleef in een onbewoond gebied getroffen werd door pech, bad tot haar favoriete heilige Antonius Abt, waarna uit diverse richtingen hulp kwam opdagen. Uit dankbaarheid liet ze de kapel bouwen en stortte ze geld in een fonds waardoor er wekelijks een kapelaan een mis kon komen opdragen. Dit verklaart ook de naam van de parochie in later tijden. Wie precies de hertogin is geweest, is niet duidelijk. Wie precies de hertogin van Kleef was, is niet helemaal zeker. Het meest voor de hand ligt Maria van Bourgondië, de echtgenote van Adolf IV, die hertogin was van 1417 tot 1448.
De Romeinse cijfers vormen het jaartal 1942. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de kapel zwaar beschadigd geraakt. Die schade is in 1948 gerepareerd. Later is de kapel nogmaals gerestaureerd. Maar naar welk historisch feit het jaartal verwijst is vooralsnog onduidelijk.
