Dichter!, gedicht van K. Michel
Gevonden in het plaveisel van Buiten de Waterpoort in Gorinchem
Poëzie (578): Beets
Poëtische passage uit Camera obscura van Nicolaas Beets
Gevonden door Monique Marreveld op de gevel van appartementencomplex Hildebrand West aan de Camera Obscuralaan in Amstelveen
Muurmuseum: Religieus metselwerk
Tussen de Spechtstraat en de Koekoekstraat in Enschede ligt een pleintje. Een van de korte zijden oogt wat rommelig. Er zijn twee blinde muren in zes horizontale stroken in twee verschillende kleuren die naar boven toe steeds smaller worden. Tussen de muren is een hek. Links van de linker muur is weer een hek dat twee keer zo breed is als het andere. Links van dat hek is weer een blinde muur, uitgevoerd in weer een andere kleur baksteen, een stuk breder dan de andere muurdelen en minstens twee keer zo hoog. Nondescript dekt wel de lading. Totdat je nadenkt over het reliëf in de muur, een grote halfronde boog, met daaronder drie kleinere halfronde bogen.
Niet eerder heb ik zo simpel en doeltreffend de functie van een gebouw zien weergeven. Het is een kerk, een baptistenkerk om precies te zijn. De bogen kennen we uit de Romaanse bouwstijl. Ze zijn voor deze denominatie neutraal genoeg. Spitse bogen zijn het kenmerk van de gotiek, waarbij je direct denkt aan grote kathedralen en dus aan rooms-katholieken.
Maker van de kerk is – vermoedelijk, heel veel bronnen zijn er niet – Jan Heres, over wie verder ook niet heel veel te vinden valt. Ik kom hem een paar keer tegen in artikelen in dagblad Tubantia tussen 1968 en 1972, vanwege enkele bouwprojecten en als lid van een gemeentelijke commissie. Volgens de website Reliwiki, de database van religieus erfgoed, is de kerk in 1964 in gebruik genomen. Het is vanwege zijn bogen, het staaltje van religieus metselwerk, dat ik Heres een plekje gun in mijn Muurmuseum.
Poëzie (577): Bogaers
Poëtische oproep van Jules Bogaers stil te staan bij het Romeinse verleden van Nijmegen
Gevonden op de zijgevel van een huis in de Steenstraat in Nijmegen
Dwarskijken: Pietro Tacca en de art directors
Zoals wel vaker keken we in de periode rond kerst en oud en nieuw weer eens alle Harry Potter-films. In Harry Potter and the Deathly Hallows part 2 viel me een detail op. Als Harry moet vluchten uit de Room of Requirement, omdat de boel in brand is gestoken door één van de vriendjes van Draco Malfoy, staat daar een beeld van een wild zwijn. Dat beeld is bekend uit de kunstgeschiedenis. Maker was Pietro Tacca, leerling van Giambologna in Florence. Oorspronkelijk was het beeld bedoeld voor de Boboli-tuinen, maar al snel kreeg het een plek op de Mercato Nuovo in Florence. Daar werd het beeld erg populair door een soort bijgeloof dat de Schotse schrijver Tobias Smollett al beschreef in zijn Travels through France and Italy uit 1766. Je legde een muntje in de bek van het zwijn en je wreef over zijn snuit voor geluk (een gebruik bij beelden waar ik al eens eerder over schreef). Inmiddels is het originele beeld van Tacca verhuisd naar Museo Bardini en is het beeld bij de Fontana del Porcellino vervangen door een replica.
Het is niet de enige replica. Tacca’s everzwijn is tientallen malen gekopieerd en staat wereldwijd op allerlei plekken. Alleen in de Verenigde Staten is il porcellino al zo’n twintig keer te vinden. Ook zijn er kopieën in België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk (twee keer), Groot-Brittannië (zeven stuks!), Italië, Noorwegen, Spanje en Zweden en in Australië, Canada en Japan.
Ook Tacca’s bronzen everzwijn is niet helemaal origineel. Tacca maakte het beeld naar een marmeren origineel dat in de zestiende eeuw in Rome is gevonden. Het origineel is hellenistisch, het is een voorbeeld van een beeld uit een periode waarin de beeldhouwkunst zich ontwikkelde richting naturalisme. Het was de bankiersfamilie van de Medici uit Florence die ervoor zorgde dat het beeld van Rome naar Florence kwam.
Eigenlijk is het wel grappig dat het beeld in de Harry Potter-film te vinden is in de Room of Requirement, de kamer van benodigdheden. De school van Harry Potter heet Hogwarts, Zweinstein in het Nederlands. Door die verwijzing naar een zwijn, is de art direction ongetwijfeld bij het beeld van Tacca terechtgekomen. Maar uiteindelijk hebben zij er niets mee gedaan en heeft het beeld geen speciale betekenis. Eigenlijk is het niet echt required.
Still uit Harry Potter and the Deathly Hallows, part 2
