In 1945 maakte Alfred Hitchcock de klassieker Spellbound, over een psychiater en een patiënt die lijdt aan slapeloosheid én beschuldigd wordt van moord. De film, met Ingrid Bergman en Gregory Peck in de hoofdrollen, kent één heel bijzondere scène. Het betreft een droom en de scène is vormgegeven door Salvador Dali van wie Hitchcock een groot bewonderaar was. Op de website www.imdb.com wordt de scène uitgebreid behandeld. Ook in boeken en tijdschriften is de scène uitgebreid geanalyseerd. Zo is de passage waarin iemand met een schaar in een oog knipt een directe verwijzing naar de film Un Chien Andalou die Dali in 1929 samen met cineast Luis Bunuel maakte en waarin met een scheermes in een oog gesneden wordt.
Alfred Hitchcocks Spellbound, droomscène vormgegeven door Salvador Dali
Gisteravond keek ik met mijn dochter naar Harry Potter and the Deathly Hallows part 1. Ook in die film komt een bijzondere scène voor. Om te weten te komen wat de deathly hallows, de relieken van de dood zijn, gaat Harry met zijn kompanen op bezoek bij iemand die hen een verhaal vertelt. Een verhaal over hoe de Dood zijn relieken verdeelde onder drie broers. In de scène hoor je de stem van de verteller achter geanimeerde beelden. Het oogt allemaal mysterieus en vluchtig en het doet daardoor op geen enkele manier afbreuk aan de film.
Scène uit Harry Potter and the Deathly Hallows part 1 (detail)
De vormgeving van de scène riep wel direct associaties op. In 1957 maakte Pablo Picasso een serie van 26 aquatinten. Voor Picasso was het zijn uitwerking van een serie gravures die Goya vele jaren voor hem had gemaakt van het stierengevecht, la tauromaquia. De aquatint is een soort etstechniek. Maar in plaats van met een naald te krassen in een zink- of koperplaat, wordt de plaat bewerkt met een harslaag. In de delen van de plaat die niet met hars bedekt zijn, werkt een zuur net als in de groeven van een etsplaat. Grote verschil is dat een ets lijnen geeft en een aquatint vlakken.
Pablo Picasso, La tauromaquia 20, (detail)
De grafische weergave van de broers in de Harry Potter-film en van Picasso’s toreadores vertoont grote overeenkomsten. Toch wordt er nergens in de informatie verwezen naar Picasso. Actief heeft hij natuurlijk ook geen rol gespeeld. Toen de film in 2010 gemaakt werd, was Picasso al bijna veertig jaar dood. Toch ziet iedereen die de aquatinten kent direct de gelijkenis. Of Picasso het erg zou hebben gevonden? Waarschijnlijk niet, gezien deze, al dan niet apocriefe quote: ‘Wanneer er iets te stelen is, steel ik het.’
