Dorsoduro

Cultuur ligt voor het oprapen

  • Home
  • Dwarskijken
  • Muurmuseum
  • Poëzie
  • School en kunst
  • Contact

Fake art

7 februari 2018 door Peter Zunneberg 2 Reacties

Vorige week verwijderde het Museum voor Schone Kunsten in Gent enkele Russische avant-gardekunstwerken uit een expositie. Mogelijk ging het om vervalsingen. Vorig jaar gebeurde iets vergelijkbaars in Genua. Daar werden in het Palazzo Ducale 21 werken van Amedeo Modigliani in beslag genomen. Ook daar luidde het oordeel: vals. Modigliani had al een naam hoog te houden, want in 2013 nam de politie in Rome al eens 59 van zijn schilderijen mee. Hier in Nederland hadden we ook al zo’n rel. Vorig jaar leende het Stedelijk Museum een vervalste Mondriaan uit aan een museum in Brussel.

In de Vlaamse krant De Standaard verscheen in de nasleep van de Gentse kwestie een artikel met de vraag of het erg is dat we naar vervalste kunst kijken. Verandert dat iets aan onze esthetische ervaring, was de vraag.

Johannes Vermeer, Han van Meegeren

De Emmausgangers van Han van Meegeren, Museum Boymans – Van Beuningen, Rotterdam. In de jaren ’30 werd dit schilderij aangekocht als een teruggevonden Vermeer.

Is een door Han van Meegeren geschilderde Vermeer, zoals De Emmausgangers, minder mooi dan het zeventiende-eeuwse origineel? Misschien niet. Maar er is bij het kijken naar kunst zo veel meer aan de hand.

Het gaat niet alleen om de vraag of ik het mooi vind of niet. Bij het kijken naar kunst speelt ook kennis mee over de schilder en zijn tijd, de bewondering voor de originaliteit en de techniek, de verwondering over hoe een kunstenaar een moment, een emotie of een idee heeft weten te verbeelden. Misschien zijn er in China vandaag de dag wel schilders die het beperkte aantal werken van Johannes Vermeer met een factor tien kunnen vermenigvuldigen. Maar zouden we dat moeten willen alleen omdat we die misschien ook wel mooi vinden? Nee toch?

Tegelijkertijd zou ik verloren kunstwerken wel graag zien terugkeren. In 2010 werd een bronzen beeld van Bart Welten uit een Nijmeegs plantsoen geroofd. Terugkeer, al was het maar in de vorm van een replica, zou ik van harte toejuichen. Net als van die vele andere bronzen beelden die de afgelopen jaren uit de openbare ruimte verdwenen zijn.

Weten dat iets nagemaakt is levert een andere ervaring op dan dat niet weten. En daar zit het probleem met Modigliani, de Russen en Mondriaan. Er wordt geld verdiend met nagemaakt werk. Je moet betalen voor iets dat het niet is. En bedrog heeft volgens mij weinig esthetisch. Net als bij fake news is het haast niet te doen om fake art van echt te onderscheiden. Maar laten we het in ieder geval proberen.

Categorie: beeldhouwkunst, Kunstcolumn, schilderkunst Tags: Amedeo Modigliani, Bart Welten, Han van Meegeren, Johannes Vermeer, vervalsingen

Pornografie of kunsteducatie?

16 januari 2018 door Peter Zunneberg Reageer

In Utah in de Verenigde Staten, op de Lincoln Elementary in Hyrum, is een kunstdocent ontslagen. Reden: hij had zijn leerlingen van een jaar of elf, per ongeluk geconfronteerd met kaarten met vrouwelijk naakt. De kaarten maakten deel uit van een set van honderd, waarvan vier met vrouwelijk naakt. Schilderijen van Bronzino, Boucher, Ingres en Modigliani. Dat een leraar materiaal gebruikt dat hij niet kent, is opmerkelijk. Maar kennelijk heeft een kind er thuis over verteld en wat er toen gebeurde, is helemaal verbijsterend.

Kunstcolumn, pornografie, kunsteducatie

V.l.n.r. Agnolo Bronzino, Venus, Cupid, Folly and Time, Londen, National Gallery; François Boucher, L’Odalisque Brune, Parijs, Louvre; Jean-Auguste-Dominique Ingres, La Baigneuse, Parijs, Louvre, Amedeo Modigliani, Female Nude, Londen, Courtauld Institute of Art

Een bezorgde moeder waarschuwde direct de politie, die zich vervolgens naar de school spoedde, omdat er pornografisch materiaal met leerlingen werd gedeeld. Het schoolhoofd vernietigde subiet de kaarten en de docent werd dus ontslagen. Het zegt alles over de benepen omgang met naakt en seksualiteit. Mogelijk is het slechts tekenend voor Utah en zou er in grote delen van de VS minder krampachtig zijn gereageerd.

Hoewel? Min of meer tegelijk werd er, ook in de Verenigde Staten, in het Katy Independent School District in de buurt van Houston Texas, een boek verbannen uit de bibliotheek. The Hate U Give van Angie Thomas vertelt het verhaal van Starr die in een zwarte achterstandswijk woont, maar op een witte eliteschool zit en hoe zij, nadat de politie haar beste vriendin heeft doodgeschoten, heen en weer geslingerd wordt tussen beide werelden. De verbanning van het boek bleek tijdelijk. Het boek mag weer uitgeleend worden. Maar uitsluitend met parentel permission.

Dat was ook een oplossing geweest voor de school in Utah. Kaarten met vrouwelijk naakt alleen gebruiken als ouders toestemming hebben gegeven. Het kan zijn dat de ouders dan eerst de bewuste kaarten hadden willen zien en ze nog steeds niet akkoord zouden zijn gegaan. Waarop de school, volgens mij, het best had kunnen overgaan op het verzorgen van kunstlessen voor ouders, zodat zij voortaan onderscheid kunnen maken tussen kunst en pornografie. Maar die insteek zullen ze in de  VS wel weer betuttelend vinden.

Categorie: Kunstcolumn, schilderkunst Tags: Agnolo Bronzino, Amedeo Modigliani, François Boucher, Jean-Auguste-Dominique Ingres

Categorie

  • architectuur
  • beeldhouwkunst
  • Chronogram
  • Dwarskijken
  • erfgoed
  • film
  • fotografie
  • Jaar van het boek
  • Kunstcolumn
  • literatuur
  • Muurmuseum
  • muziek
  • omgevingskunst
  • Op zoek naar Schwind
  • poëzie
  • schilderkunst
  • School en kunst
  • stedenbouw
  • street art
  • tekenkunst

Trefwoorden

Adolf Friedrich von Schack Amersfoort Amsterdam anoniem Arnhem Berlijn Den Bosch Den Haag Deventer Doetinchem Dordrecht Eindhoven Enschede Franz Schubert Gent Gorinchem H.H. ter Balkt Harderwijk Hengelo Ida Gerhardt Ingmar Heytze Jaap Robben Jules Deelder Leeuwarden Leiden Maastricht Michelangelo Middelburg Moritz von Schwind München Naarden Nijmegen Nunspeet Rome Rotterdam sonnet stadsdichter Tilburg Utrecht Venetië Venlo Watou Wenen Willem Wilmink Zutphen

Alle trefwoorden

Copyright Dorsoduro © 2023 · Log in