Altijd als ik van Nijmegen naar Arnhem rijd kijk ik in de buurt van kilometerpaaltje 16.5 even naar rechts. Daar staan in het weiland drie eigenaardige bollen op stammen. Kortstondig brengen ze telkens mijn hersens op hol. Terwijl ik in de auto voortraas over asfalt, moet ik telkens even aan de middeleeuwen denken. [Lees meer…] overHiëronymus Bosch: natuur, techniek en bijgeloof
Spuiten of spotten
Ik heb nooit veel met carnaval gehad. De laatste jaren neemt mijn belangstelling voor het feest wel wat toe, maar ik kan me niet voorstellen dat ik me er ooit echt aan zou kunnen overgeven. Als kind vond ik het nog wel grappig. Op de vrije maandag stond altijd de tv aan op een Duitse zender, met optochten in Düsseldorf, Keulen of Mainz. Kleve kwam in het rijtje nooit voor. Maar pas ontdekte ik dat het carnaval ook daar een grootse geschiedenis heeft. [Lees meer…] overSpuiten of spotten
Bordspel in de stad
‘Welkom in Heerlen Wij werken aan de toekomst’ staat er op een doek in de voormalige mijnstad. Het doek hangt op de gevel van een oude bioscoop. Boven de tekst is een getekende afbeelding van een chagrijnig kijkende man te zien. Onmiskenbaar het logo van het bordspel Mens-erger-je-niet. Oudere generaties zal het in het geheugen gegrift zijn. Of jongeren het herkennen is maar de vraag.
Met mijn fotoclub bezochten we Heerlen. Een à twee keer per jaar gaan we eropuit om op een bijzondere locatie te fotograferen. Dit keer was vooral het nieuwe Maankwartier en het oude glazen warenhuis Schunck het doel. Traditioneel drinken we na aankomst eerst een kop koffie. De eerste de beste voorbijganger die wij aanschoten, kon ons wel wat wijzen. Maar hij kon ons ook wel wat vertellen over het Maankwartier, waarover wij bewonderende opmerkingen maakten. Het bleek Michel Huisman, bijgenaamd de vader van de maan, bedenker van het hele plan. Hij vertelde hoe hij een maquette had gemaakt van een complex van woningen en werkplekken en hoe hij daarmee uiteindelijk de gemeente had overtuigd.
Later ontdekten we zelf dat onder het complex het station gepland is en dat het kwartier een prachtige verbinding vormt tussen de beide delen van de stad die door de spoorlijn gescheiden zijn. Het was een bijzondere ontmoeting en eigenlijk hadden we toe al weer naar huis gekund. Maar we kwamen voor de foto’s.
Vanuit het Maankwartier was mij het Mens-erger-je-niet-doek al opgevallen. Ik maakte er een foto van, omdat het misschien wel paste in het beeld dat ik wilde vertellen van een stad, die door het verdwijnen van de mijnen ernstig in verval was geraakt, maar die nu zelfbewust weer opkrabbelde.
Na wat verkenningen in diverse richtingen troffen we elkaar weer en spoorde een van ons de anderen aan om even te gaan kijken naar de ingangspartij van een oude bioscoop. Precies, die waar dat doek hing. In het smalle steegje met aan een kant het bioscoopgebouw en aan de andere kant de omheining van een bouwterrein, vielen mij gekleurde stippen op straat op. Rood, geel, groen, blauw, telkens in viertallen. Opeens wist ik waarvan ik het kende: van het Mens-erger-je-niet-bord, waar ja om te winnen als eerste je pionnetjes in het gelid moet hebben staan.
Wie het bedacht heeft, heb ik niet kunnen vinden. Maar waar het beeld op het doek met de bijgevoegde tekst in eerste instantie iets gezochts had, kreeg het door die stippen op straat ineens betekenis. De stad als bordspel, waar jij, als voorbijganger als het ware deelnemer bent. Monopoly had misschien ook gekund, maar dat roept te veel associatie met het grote geld op. Ganzenbord of Risk misschien? Nee. Mens-erger-je-niet, in een soort gesammtkunstwerk-uitvoering, spel en boodschap ineen. Mooi en doeltreffend.
Muurmuseum: Tordoir
Het is geen muur, want je kunt er doorheen kijken. Het is ook geen hek, want hekken houden mensen buiten (of binnen). Hier kun je onderdoor lopen. Het is ook niet echt een poort, want hij kan niet open of dicht. En toch vervult de metalen constructie tussen twee bouwdelen op het KNSM-eiland in Amsterdam alle drie de rollen. Het is heel duidelijk de afscheiding tussen de Levantkade en het cirkelvormige Barcelonaplein. De bebouwing is perfect cirkelvormig. Alleen een segment ontbreekt. Daar volgt de constructie, die bestaat uit een groot aantal vierkanten wel de lijn, die de cirkel helemaal rond maakt.
Binnen de vierkanten zijnonder meer gezichten en bloemmotieven te herkennen. Maker is de Vlaamse kunstenaar Narcisse Tordoir. Van Tordoir staat in Nijmegen op het plein voor het Valkhof Museum een vergelijkbare ‘wand’. Hierin zijn allerlei elementen verwerkt die te maken hebben met kijken. In het Amsterdamse werk valt, zeker van deze foto, niet zo makkelijk een thema te herkennen.
Muurmuseum: Wermke/Leinkauf
Als verzamelaar van poëzie in de openbare ruimte ben ik altijd gespitst op gedichten en dichtregels. Toen ik eerder dit jaar onderweg naar Zwitsreland het station van Karlsruhe binnen reed, viel mijn blik op een tekst op een muur. Veel tijd om te lezen was er niet en vanaf het spoor waar mijn trein stilstond viel het maken van een foto ook niet mee. De eerste zin bleef me bij: Ich bin ein individuum. Daarop kon ik zoeken. Het bleek een installatie, een artistiek statement dat door de stad Karlsruhe is opgericht bij de herdenking dat de stad in 2015 300 jaar bestond. het werd gemaakt door het duo Wermke/Leinkauf.
ich bin ein individuum
weit mehr als jede ausgedachte figur aus ingendeiner erzählung
ich atme, ich fühle, ich lebe und das jeden tag
ich esse, ich arbeite, ich schlafe, ich bin wie du
ich renne, ich springe, ich klettere und fliehe, ich stelle mich, ich schreie
ich erschaffe und zerstore, ich mache das, weil ich es machen kann
und das mein leben lang
Ik vond het mooi, zeker op die plek waar je komt terwijl je onderweg bent, om even stil te staan bij waar je mee bezig bent.
