Identiteitsdiefstal

De Italiaanse literaire wereld is in rep en roer en ook elders is het onrustig. Heeft een journalist de identiteit van Elena Ferrante weten te achterhalen? De aandacht werd de journalist in ieder geval niet in dank afgenomen. Maar of het ook werkelijk zo is? Bijvoorbeeld door een fake-twitteraccount duurt de mystificatie nog even voort. Normaal gesproken zou ik deze hele soap geamuseerd gevolgd hebben. Maar doordat ik min of meer op hetzelfde moment een nummer op mijn iPod terug hoorde, besloot ik er aandacht aan te besteden.

In 1992 publiceerde Elena Ferrante haar eerste roman. En al snel werd duidelijk dat hier iemand schreef onder pseudoniem. Sindsdien volgden er nog acht boeken, waaronder haar vier  veelgeprezen Napolitaanse romans. En al die tijd, bijna 25 jaar lang, slaagde ze erin haar identiteit geheim te houden. Maar Italië zou Italië niet zijn als er niet uitgebreid over die identiteit gespeculeerd zou worden. Zo is er al gesuggereerd dat Elena Ferrante eigenlijk een man is.

Nu is er dus een journalist die zegt te weten wie ze is en die daarover ook gepubliceerd heeft. Al eerder waren er grappenmakers als Jeffrey Blum, die op 21 juni claimde dat hij Elena Ferrante was, geen Italiaans sprak, maar na een cursus Spaans en met hulp van Google translate de romans geschreven had. En sinds dit weekend zijn er ook schrijvers die uit solidariteit meldden dat zij Elena Ferrante zijn. Zo schreef Salman Rushdie op zijn Facebookpagina dat hij Elena Ferrante is.

Luther Blissett
Het doet allemaal denken aan een kwestie die in de jaren ’90 speelde. En die merkwaardig genoeg begon met een voetballer. Bij Watford speelde al acht seizoenen een zekere Luther Blissett, die in ’82 – ’83 een bijzonder seizoen had en met 27 doelpunten topscorer werd. Het leverde hem  als een donderslag bij heldere hemel een transfer op naar het grote AC Milan.

Blissett speelde een jaar bij de roodzwarten in Lombardije en ging na een goeddeels mislukt seizoen terug naar Engeland, waar hij nog zeker tien jaar betaald voetbal speelde. Boze tongen beweren dat AC Milan zich bij deze opmerkelijke transfer vergist heeft en de verkeerde zwarte speler haalde, Luther Blissett in plaats van John Barnes.

Collectief
Maar zijn naam bleek gevestigd in Italië. In 1992 verscheen een historische roman over onder meer de reformatie in Duitsland en Nederland met de titel Q. En wie was de auteur? Juist, Luther Blissett. Had de voetballer nog een onvermoed talent? Geenszins. De auteur Luther Blissett bleek een collectief te zijn van vijf studenten uit Bologna. Dat is ten minste de officiële lezing. Er werd destijds ook gespeculeerd of Luther Blissett (de schrijver) niet stiekem een projectje van Umberto Eco was. Qua thema van het boek had dat geen verrassing hoeven zijn.

Qua publiciteit was het boek de meest opvallende actie van Luther Blissett. Maar er zijn nog talloze andere acties door hem geïnitieerd, althans door mensen die zijn naam gebruikten. Luther Blissett werd een soort beweging, een anarchistisch aandoende reeks practical jokes. En dat is iets wat tot de dag van vandaag doorgaat. Zo zijn er diverse twitteraccounts die op naam staan van Luther Blissett, zoals @(((lutherblissett))) en @FunkUlo. En dat terwijl Luther Blissett in 2000 seppuku, rituele zelfmoord pleegde.

Ondertussen schreef het Bolognese collectief een tweede boek dat in 2002 gepubliceerd werd. In 54  lopen allerlei verhalenlijnen door elkaar en speelt onder andere acteur Cary Grant een rol als spion. Maar logischerwijs was Luther Blissett niet meer de auteur. Dit boek werd geschreven door Wu Ming, dat niets meer of minder betekent dan vijf mensen. Na het verschijnen van dit boek werd het stiller en stiller rond het collectief.

Tuxedomoon
In 2004 verscheen na zeven jaar weer een nieuw album Tuxedomoon, de alternatieve post-punk rock band uit de VS, die de oversteek naar Europa had gemaakt. Cabin in the Sky was de titel en een van de nummers is getiteld Luther Blissett. Het nummer begint met de tekst: no one writes these things down / I will write them / no one writes them / because there is no time / I will make time, I will make time. Een duidelijke verwijzing dus naar het schrijven van een boek.

Of de echte Luther Blissett zich ooit heeft uitgesproken over alle aandacht en het misbruiken van zijn naam, heb ik niet kunnen achterhalen. Wel dook hij dit jaar weer op op televisie als analist tijdens het EK.

Hoe de soap rond Elena Ferrante zich gaat ontwikkelen is nog niet te voorzien. Er is al gesuggereerd dat de onthulling van haar identiteit het einde van haar schrijverscarrière wordt. We zullen het zien. Zeker is wel dat haar verhaal minder spectaculair vertakt is en eindigt als dat van Luther Blissett.