Geveltoerist

Ik zal het maar opbiechten: corona heeft van mij een geveltoerist gemaakt. Schrik niet, het is gelukkig niet zo dat ik vanwege teruglopende inkomsten bij nacht een ontij over huizen kruip op zoek naar een openstaand zolderraam. Nee, het is onschuldiger, ik maak ommetjes. En tijdens die ommetjes kijk ik naar de gevels van huizen. Wat is origineel en waar is iets toegevoegd? Hoe kun je drie woningen onder één kap maken en toch symmetrie bereiken? Welke huizen in een straat horen bij elkaar? Dergelijke vragen houden mij al wandelend en kijkend bezig.
Zo ontdekte ik architect Arie van der Kloot. Al jarenlang keek ik gebiologeerd naar een huis in de Ruisdaelstraat. Het huis met het korfje hoorde ik het pas iemand noemen. Dat komt door het bijzondere balkon dat de gemetselde gevel door midden breekt. Jarenlang is het strogeel van kleur, inmiddels is het wat gedekte crèmekleurig. Het is een architectuurdetail dat ik nergens anders zo nadrukkelijk aanwezig heb gezien.
Arie van der Kloot werd geboren in 1894 in het Rotterdamse stadsdeel Schiebroek, lezen we op de website van het Huis van de Nijmeegse geschiedenis. In 1921 verhuisde hij naar Nijmegen, waar hij tot zijn dood in 1983 bleef wonen. Hij ontwierp vrijstaande woningen, woonblokken, winkelpanden en appartementencomplexen. De laatste negentien jaar van zijn leven woonde hij in een villa aan de Kwakkenberg die hij zelf had ontworpen. Zijn stijl wisselde nog wel eens, van expressionistisch (waarvan het huis met het korfje uit 1925 een voorbeeld is), via traditionalistisch naar modernistisch. Zijn werk vertoont zeker ook kenmerken van de Amsterdamse School.
Niet zo ver bij mij vandaan, op de Postweg, staat een opvallend rijtje huizen. Ze blijken ontworpen door Van der Kloot. Ze hebben op de eerste verdieping een soort witte houten omlijsting, maar wat nog veel opvallender is, de hele rij loopt niet parallel aan de straat. Ze zijn gebouwd in een hoek van een graad of dertig ten opzichte van de straat en vormen zo als het ware de tanden van een zaag. Het geeft een heel speels effect dat zelfs onder de ingrepen van bewoners niet enorm te lijden heeft gehad. Maar er is nog iets met de huizen aan de hand. Op diverse gevels heeft Van der Kloot als het ware een stempel gedrukt. In het metselwerk is een soort kerstboomvorm herkenbaar, die bij sommige huizen wit geverfd is en bij andere huizen niet. Nu zijn er veel meer huizen met een witte bovenverdieping, bijvoorbeeld op de Broerdijk en op de Van ’t Santstraat. Nu blijken de huizen op de Broerdijk die niet direct aansluiten op die van de Postweg, ook van de hand van Van der Kloot. Hoe ik dat met zekerheid kan stellen? Door zijn kerstboompje.
Kijken naar gevels kan helpen je blik te scherpen en het geeft je meer inzicht in je eigen woonomgeving. Vandaar mijn oproep: word ook geveltoerist en ontdek wat voor moois er gewoon op straat te zien is.