Aqua Viva

Vier jaar geleden schreef ik over een muurkunstwerk van Marc Ruygrok bij Aqua Viva, een centrum voor wonen en zorg in Nijmegen. In drie zinnen maakte ik melding van het chronogram dat er te vinden is. Maar daar blijkt veel meer over te zeggen.

Vt oMnes UnVM sInt, opdat allen één zijn, het is misschien wel het kortste chronogram dat ik ooit gezien heb. Dat is niet heel erg gek. Na het jaar 2000 heb je twee keer een M nodig, terwijl voor 1900 een M, een D en vier C’s nodig zijn. Daarbij heeft de maker/bedenker de tekst ook nog eens in de schoot geworpen gekregen. Hij hoefde alleen maar vast te stellen dat de tekst het jaar 2016 weergeeft.

Je zou kunnen stellen dat Vt oMnes VnVM sInt een ready made chronogram is. De tekst is veel ouder. Zo is er een variant, Ut unum sint, die te lezen is boven een deur van de Dom van Speyer in Duitsland. En die tekst is weer afkomstig uit het Evangelie van Johannes 17:21. In de meest recente vertaling heet het daar: laat hen allen een zijn. De roep om eenheid is natuurlijk een behartenswaardige. Het is dan ook niet voor niets dat Ut omnes unum sint het motto is van de Universiteit van Mainz, de United Church of Canada, de YMCA en de WSCF (World Student Christian Federation).

En dan is er nog een artikel in Roeping, jaargang 1925-26. Roeping was een katholiek literair tijdschrift, dat werd opgericht in 1922. In de 4^e jaargang schreef de Nijmeegse kunstenaar Joan Collette over Andrzej Szeptycki, die metropoliet van de Grieks-katholiek kerk in de Oekraïne was. Het is niet echt lekker geschreven, maar vooral een vlammend pleidooi om allen één te zijn. Waarom Collette het schreef en op welke wijze hij betrokken was bij de metropoliet is niet helemaal duidelijk.

Wat wel vast staat is dat Collette tussen 1909 en 1915 privéles kreeg van Jan Toorop. Toorop woonde toen in Nijmegen en bekeerde zich tot de katholieke kerk. Collette was verbonden aan het atelier van Cuypers & Co. Hij maakte muurschilderingen, mozaïeken en glas-in-loodramen, waarin vaak de invloed van Toorop nog zichtbaar was. Later gaf hij les aan de R.K. Leergangen in Tilburg en was hij bestuurslid van het St. Bernardusgilde en voorzitter van de Algemene Katholieke Kunstenaarsvereniging.

In Nijmegen werkte Collette mee aan de St. Stephanuskerk aan de Berg en Dalseweg, kruiswegstaties in het oude Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en ramen in het Nijmeegse stadhuis. Aqua Viva werd bijna zestig jaar na zijn dood gebouwd. Maar het chronogram heeft door de link met Joan Collette wel meer Nijmeegse betekenis.