Van Rossem en Rothko

Het begon zo hoopgevend, maar binnen een tel spatte de zeepbel uiteen. In een aflevering van De slimste mens vertelde Sanne Blauw, journalist bij De Correspondent, dat ze hield van de schilderijen van Mark Rothko, omdat ze die zo rustgevend vond. Waarop jurylid Maarten van Rossem het woord nam. ‘Dat heet color-field-painting …’ Even dacht ik dat er lovende woorden zouden komen over abstracte kunst, maar de oude nurks vervolgde met ‘… en het is stomvervelend. Als je één Rothko hebt gezien, heb je ze allemaal gezien.’ Het was natuurlijk niet fatsoenlijk van Van Rossem om een deelnemer aan het tv-spel zo te schofferen. Zijn verweer dat het een plaagstootje richting zijn zus was, was ook niet sterk.

Iedereen mag van Rothko vinden wat hij wil. Maar door te zeggen dat als je er één gezien hebt, ze allemaal hebt gezien, geef je er blijk van geen moeite te willen doen om kunst te willen doorgronden. In het gunstigste geval zegt Van Rossem een Rothko te kunnen herkennen, maar verder te negeren.
Wat mij verder stoort, is dat iemand die op allerlei gebieden deskundig is, zich ook meent te mogen uitspreken over iets waar hij geen kaasbolletjes van heeft gegeten. En die daarmee het met minachting praten over moderne kunst voor anderhalf miljoen kijkers heel normaal maakt.

Nu is de kunst van Rothko niet heel erg toegankelijk. Vind ik. Bij de grote tentoonstelling drie jaar geleden in het Gemeentemuseum in Den Haag, bleek dat weer eens. Ik hoorde een gids bij een groot zwart doek beweren dat de donkere randen bedoeld waren als een soort deurpost en dat je zo als kijker werd uitgenodigd om door het doek een andere wereld te betreden. Als het ware dan. Het leek mij wat vergezocht. Maar nogmaals, iedereen mag van mij een schilderij interpreteren zoals hij zelf wil. Dat Rothko rustgevend kan zijn, kan ik me heel goed voorstellen. En dat je er helemaal in opgaat en dat omschrijft als een religieuze ervaring, ook prima.

En Maarten van Rossem mag van mij Mark Rothko ook stomvervelend vinden. Maar dan wel door keer op keer weer naar Rothko’s schilderijen te kijken en telkens weer te constateren dat het hem weinig doet.