Schilderijen van vroeger

Op 12 september 1898 werd in Oosterbeek Willemina Hendrika Stunnenberg geboren. Als 12-jarig meisje ging ze ‘in betrekking’ bij het gezin van Geert van Mesdag, destijds beherend vennoot van de firma C.J. van Houten. Toen het gezin Van Mesdag zich zes jaar later definitief in Hilversum vestigde, verhuisde Willemina mee. In Hilversum ontmoette ze Philip Dijs, met wie ze op 28 juni 1922 trouwde. Ze kregen twee dochters, van wie de jongste mijn moeder is.

Bij mijn opa en oma thuis hingen twee schilderijen, die er mede verantwoordelijk zijn geweest dat ik kunstgeschiedenis ben gaan studeren. Van een ervan heb ik altijd gedacht dat mijn opa en oma die kochten bij hun trouwen. Ik meende daar iets van vormende invloed van Van Mesdag in te zien. Als rijke industrieel zal hij waarschijnlijk meer aandacht aan kunst besteed hebben, dan mijn oma, die van eenvoudige komaf was. Dat zij door haar werk door kunst geraakt werd, dat had ik wel mooi gevonden. Helaas bleek de waarheid bleek een stuk prozaïscher. Mijn opa, huisschilder van beroep, kreeg het, waarschijnlijk toen hij veertig jaar in dienst was, van zijn baas bij Schildersbedrijf Van Krimpen. Het schilderij laat een scène zien op een strand. Vissers trekken met paarden een bomschuit voort. Het is een karakteristiek tafereel van de schilders van de Haagse School. De techniek doet daar ook wel aan denken. Het is misschien iets grover, met brede toets. Wie de maker is, heb ik nooit kunnen ontdekken.
Het andere schilderij was eveneens een cadeau. Het werd door mijn moeder en haar oudere zus geschonken aan hun ouders, misschien wel toen zij veertig jaar getrouwd waren. Het laat een weidelandschap zien met in het midden een sloot, links het pannendak van een boerderij, een hooiberg en een berk en rechts twee wilgen en zes stapels hooi. Verder naar de achtergrond zien we nog twee boerderijen en op de horizon een kerktoren en een paar huizen. Of het Eemnes is, zoals ik altijd gedacht heb, weet ik niet. Ook van dit schilderij heb ik nooit kunnen ontdekken wie de maker is.
Het weidelandschap deed me niet zo veel. Dat was zoals ik het kende, waar we wel eens wandelden of fietsten. Maar de strandscène bleef mijn aandacht trekken. Als kind leerde ik op de lagere school binnen de lijntjes kleuren. Orde, vlijt en netheid werden nog beoordeeld op ons rapport. En dat was precies wat mij zo intrigeerde. Hier was helemaal niets netjes en precies. Als je er te dicht bovenop stond, zag je alle maar verfstreken en geen vissers of paarden. Die doken pas weer op als je meer afstand nam. Op een of andere manier moet het schilderij ook mijn opa en oma geraakt hebben. Het hing in ieder op een prominenter plek in huis dan het weidelandschap. En ook na verhuizingen kreeg het telkens opnieuw de beste plek. Toen mijn oma in 1993 haar 95^e verjaardag vierde, schreef ik er een herinnering over. En toen ze twee jaar later overleed, erfde ik de strandscène, het schilderij waar ik al op jonge leeftijd heel bewust naar keek.