Parachutes die niet willen vallen

Op 11 mei werd het eerste elftal van mijn club kampioen. Dit gebeurde in een uitwedstrijd bij RKSV Driel. Ik was daar nog nooit eerder geweest en één van de dingen die mij opvielen was het clublogo. Niet zozeer de kleuren rood en wit, als wel de parachutist die vanuit het midden over het witte vlak neerdaalt. Bij andere verenigingen zie je in het logo een bal, een voetballer of zoals bij ons een paar sterren, die verwijzen naar het sterrenbeeld dat Orion haar naam gaf.

RKSV Driel is opgericht op 21 oktober 1945, ruim vijf maanden na de bevrijding en ruim een jaar nadat het dorp werd overspoeld door Poolse parachutisten die deelnamen aan de slag om Arnhem. Mogelijk zijn de clubkleuren direct afgeleid van de Poolse vlag.

Op meer plekken wordt de operatie Market Garden in de septemberdagen van 1944 met parachutes herdacht. Langs de weg van Overasselt naar Nederasselt, ten zuidwesten van Nijmegen staat een monument met drie gestileerde parachutes. Het werd ontworpen door Leo Gerritsen, Hennie Arts en Henk van Hout. Bijzonder aan de parachutes is dat ze door de vorm iets van dynamiek krijgen. Een parachutesprong verloopt niet altijd even soepel. Het beste voorbeeld daarvan is te zien in St. Mère Eglise in Normandië. Volgens de overlevering is daar bij de luchtlanding een parachutist zeer onfortuinlijk aan de kerktoren blijven hangen. Om daar aan te herinneren hangt er nog altijd een pop aan een parachute. Ook de parachutes tussen Overasselt en Nederasselt laten iets van het onvoorspelbare van een parachutesprong zien.

 

Doorgaans worden parachutes en parachutesprongen minder dynamisch weergegeven. Op Hotel Sionshof, even buiten Nijmegen en vlak bij Heilig Landstichting, is een reliëf van de hand van beeldhouwer Charles Hammes te zien. Vier knullig uitgevoerde parachuutjes roepen de luchtlanding tussen Groesbeek en Nijmegen in herinnering. Nog knulliger is de onlangs uit een oude boom gezaagde parachutist die juist zonder valscherm lijkt te landen. Het is goedbedoeld als herinnering, maar in de uitvoering had het beter verdiend.
Juist het dynamische en het overweldigende van een massale luchtlanding blijkt heel lastig te vangen. En toch wordt het telkens weer geprobeerd. In Son en Breugel wordt komend najaar operatie Market Garden in herinnering geroepen via vijftien parachutes. Zij zijn bevestigd aan de grond, een springende soldaat ontbreekt en de parachute wil maar niet vallen.

Een tijdje terug liep ik door Grave. Langs de Maas is er een parkeerplaats waar in het bestratingsmateriaal de oude vesting is voorgesteld. Toen ik via een trap terugliep naar de hoger gelegen straat viel me iets op. Van een afstandje leek het of iemand er een jas of een ander kledingstuk had laten liggen. Dichterbij gekomen bleek het van brons. Het hing wat slordig over een muurtje en de vorm was tamelijk onbestemd. Toen ik het aandachtig bekeek, bleek er een tekst in gegrift. Een tekst die opriep om de Amerikaanse mannen en jongens die gevochten hadden voor onze vrijheid, niet te vergeten. Het was een parachute die daar als het ware was achtergelaten door een soldaat die de straten van Grave in was gelopen om te doen waarvoor hij gekomen was: Nederland bevrijden. Juist door de vorm van dit monument, statisch als een liggende parachute kan zijn, is het een veel indrukwekkender herinnering aan die roerige septemberdagen dan al die parachutes die maar niet willen landen

 

 

Update 19 september 2014

Vanwege de herdenking van Operation Market Garden, dit jaar 70 jaar geleden heeft Arnhem alle beelden in de openbare ruimte in het centrum ingepakt in oranje-witte parachutes.