Ik kom zelden in Heerlen. Een jaar of tien geleden had ik er een interview en bijna dertig jaar geleden bezocht ik er een tentoonstelling. Maar pas was ik er met mijn fotoclub om een bezoek te brengen aan het Maankwartier. Nog voor we daar arriveerden werd ik getroffen door een muurschildering op de zijkant van een flatgebouw langs de Spoorsingel.
Een mysterieus gesluierde vrouw keek hier neer op de voorbijgangers. Ik maakte er snel een paar foto’s van en zocht thuis naar de achtergronden.
Het werk bleek goed te zijn geweest voor enige controverse. Zo had een raadslid zich afgevraagd of de stad zich moest afficheren met een moslima met een bomgordel. Dat was nogal vergezocht of slecht gekeken. De sluier van de vrouw is wit en laat alleen de ogen vrij. Ik ken geen voorbeelden van een dergelijke dracht uit de islamitische wereld. Daarbij droeg de vrouw om haar hoofd een bloemenkrans, iets wat me in een islamitische context al helemaal misplaatst lijkt. De bomgordel waarvan sprake was, bleek ook niet te kloppen. Het was een patroongordel, toegegeven, een controversieel element. Net als haar legerjas in camouflagekleuren. Maar het patroon van die jas bestond uit vijfpuntige bloemmotieven, een beetje campanula-achtig. Maar het kritische raadslid had diverse symbolen gemist. In haar rechterhand droeg de vrouw een tak, onmiskenbaar een olijftak, symbool voor de vrede. Op haar schoot, onder haar linkerhand, rustte een boek. Welk boek blijft gissen. En ten slotte was er links op haar borst een hart geschilderd, zoals dat in katholieke traditie gedaan werd met een Heilig Hart.
Al met al riep de voorstelling eerder associaties op met Latijns-Amerika, waar het geloof wel eens mysterieuze gebruiken oplevert, dan met het Midden-Oosten. En dat blijkt te kloppen. Maker van het werk is een kunstenaar die zich INTI noemt. Het is de naam van de zonnegod van de Inca’s. Hij is geboren in Valparaiso in Chili. In veel van zijn werk zijn verwijzingen te vinden naar oude Latijns-Amerikaanse culturen en gebruiken.
Maar hoe moeten we dan bijvoorbeeld die patroongordel duiden? Het christendom is vanaf de zestiende eeuw met veel geweld geïntroduceerd in Latijns-Amerika, waarbij oude inheemse religies grotendeels verwoest werden. Zo zou je INTI’s werk kunnen uitleggen als een commentaar op de geschiedenis. Maar je kunt zijn werk ook duiden als een haast revolutionaire oproep om culturele vrijheden te waarborgen. Dat is het bijzondere van zijn werk, je kunt er veel kanten mee op. Maar je moet er wel naar kijken en alle elementen in beschouwing nemen. Hier en daar iets eruit pikken om een vooringenomen standpunt bevestigd te krijgen, is te makkelijk.
De symboliek spat ervan af in deze muurschildering uit mijn woonplaats als men verder kijkt hoewel mijn foto’s uit de ontstaan tijd van de schildering wat meer details tonen dan het verweerde beeld van heden. naast het reeds genoemde kan men in het gezicht dieper ingaan op het uitgebeelde namelijk de ogen zijn spiegels en weerspiegelen een blik van droefheid de mond is dicht gesnoerd wat alles wijst op de situatie in veel Latijns Amerikaanse landen. Controvers daarmee zijn de symbolen voor de hoop op vrede afgebeeld in de olijftak, hart en bloemen om de sluier en mouw.