Langs de Mühlenstrasse in Berlijn staat nog een stuk muur, zo’n 1,3 kilometer. In 1990 kregen kunstenaars van over de hele wereld een uitnodiging om een stuk muur te beschilderen. Zo ontstond de East Side Gallery, een restant van een kil verleden, opgesierd met poëtische beelden en politieke statements. Maar er zijn over de hele wereld muren te vinden, die een bijzonder verhaal vertellen. Dat bracht mij op het idee een Muurmuseum op te richten. Virtueel uiteraard. En met de East Side Gallery als openingsmuur.
Twee jaar geleden was ik in Berlijn. Ik bezocht er de East Side Gallery. Ik vond het een allegaartje, maar wel een intrigerend allegaartje. Er is van alles en nog wat te zien, van artistiek vakmanschap tot matige amateurkunst, van een goed idee dat prachtig verbeeld is tot gemakzuchtig vullen van het toegewezen muurdeel. Tegelijk is dat ook de charme van de East Side Gallery, het is voor elk wat wils. Ik maakte er een aantal foto’s van voorstellingen die mij aanspraken. Stuitend is het gebrek aan respect voor het werk van de betrokken kunstenaars. Zo zag ik dat een jonge toerist een dikke viltstift uit zijn tas pakte en in het streven naar eeuwige roem een werk voorgoed verpeste. Anderen zullen van mijn foto’s wellicht zeggen dat ik het werk verpest door er uitsnedes uit te kiezen. Vaak heeft dat te maken met het standpunt te midden van de vele toeristen of het niet willen laten zien van al te aanwezige krabbels.
Es geschah im November van Kani Alavi is het letterlijke beeld van een mensenmassa die op weg naar de vrijheid door een muur breekt. Alavi is geboren in Iran, maar woont al sinds 1980 in Berlijn. Jarenlang is hij een van de drijvende krachten geweest achter de East Side Gallery. Door gebrek aan steun in de strijd tegen het verval, heeft hij zijn taak neergelegd. Bij het zien van dit werk had ik direct een associatie met de Memory Void van Menashe Kadishman in het Jüdisches Museum in Berlijn.
Buerlinica van Cacciatore is een directe verwijzing naar Picasso’s Guernica. Maar waar dat schilderij in zwart-wit heeft de maker hier voor zwart, rood en geel gekozen. Oftewel Schwarz Rot Gold, de kleuren van de Duitse vlag. Cacciatore is het Italiaanse woord voor jager. Het wordt door de Duitse kunstenaar Stephan Jäger als nom de plume gebruikt.
Berlin bei Nacht van Yvonne Onischke trok mijn aandacht in eerste instantie door de draak. Maar het slingerweggetje door het moerasachtige gebied als enig zichtbare toegang vond ik ook wel mooi. De weergave van Berlijn zelf kon ik niet helemaal duiden. Is het zwart hoe het was en het fel oplichtende hoe het wordt? En die draak, waakt die over de stad of is het juist een bedreiging?
Marionetten eines abgesetzten Stücks van Marc Engel deed me in de verte denken aan Salvador Dali met zijn soms vreemde organische vormen. De titel zorgt hier voor duiding, maar mijn Duits is niet goed genoeg om het helemaal te begrijpen. Tegelijk laat marionet niets aan duidelijkheid te wensen over: het gaat over iemand anders die de touwtjes in handen heeft.
Mein Gott hilf mir, hilf mir diese tödliche Liebe zu überleben van Dimitri Vrubel is misschien wel het bekendste werk van de East Side Gallery. Het is de beroemde kus van Leonid Breznjev en Erich Honecker. De suggestie van homoseksuele gevoelens bij machthebbers is een enorme provocatie. Het beeld heeft inmiddels navolging gekregen met een net zo innige kus van Donald Trump en Vladimir Poetin. Bij de restauratie van alle werken in 2009 heeft Vrubel zijn werk helemaal opnieuw geschilderd.
Willkommen van Oliver Meline roept bij mij allerlei associaties op. Ik zie een man die wanhopig probeert controle te krijgen over zijn situatie. De achtergrond heeft veel weg van een sterrenregen. Dus het idee dat de man uit de lucht komt vallen is niet zo vreemd. Ooit speelde David Bowie de hoofdrol in een film die The Man Who Fell to Earth heette. Bowie maakte zijn albums Low en Heroes in Berlijn. Kennelijk was de gedeelde stad toen een goede voedingsbodem voor kunstenaars, maar volgens mij is zij dat nog steeds. De titel Willkommen vat ik daarom graag persoonlijk op.
Geef een reactie