Museummuren

In 2020 vierde Museum Arnhem haar eeuwfeest. Klein probleempje: het was vanwege een verbouwing gesloten. Al drie jaar en het einde was nog niet nabij. Om toch iets te doen voor de Arnhemmers bedacht het museum een list: als de stad niet naar het museum kan komen, breng het museum dan naar de stad. Dat heeft ertoe geleid dat er in Arnhem op drie plekken schilderijen uit het museum zijn uitgevoerd als muurschildering.

Een van de blikvangers van het museum is altijd het portret Wilma met kat van Carel Willink geweest. Willink, algemeen gezien als de grootste magisch-realistische schilder van Nederland, maakte het portret rond 1940. Hij was destijds getrouwd met Wilma Jeuken, die in tal van zijn schilderijen figureert. Het schilderij is in eerste instantie een portret, maar in het decor van een lange gang met zuilen laat het ook wat magisch-realistisch zien. De voorstelling is herkenbaar, maar heeft door de setting ook iets intrigerends. Overigens noemde Willink zelf zijn werk liever imaginair-realistisch.

Magisch-realisme is een zwaartepunt in de collectie van Museum Arnhem. Ook het werk van Raoul Hynckes wordt ertoe gerekend. Zijn Stilleven met cello toont een cello, een vel papier met een champagneflûte, een schaaltje met fruit en een blocnote. De voorwerpen zijn allemaal direct herkenbaar, maar wat ze met elkaar te maken hebben laat de schilder aan de fantasie van de toeschouwer.

Anders dan Willink en Hynckes is Henk Mual geen magisch-realist. Zijn werk is eerder expressionistisch te noemen, met geregeld raakvlakken met het abstract-expressionisme. Daarnaast maakt hij beelden en heeft hij voor kerken en scholen vensters ontworpen. Mual werd geboren in Nederlands-Indië, maar volgde zijn opleiding in Nederland, onder andere in Arnhem. Vandaar dat zijn Zelfportret een plek heeft gekregen in de collectie van het museum.
De uitvoering van de schilderijen als muurschildering is gedaan door De strakke hand, een collectief van negen kunstenaars die gespecialiseerd zijn in kolossale reproducties van bestaande schilderijen op muren in de stad. In Utrecht zorgde De strakke hand voor een aantal muurschilderingen van werken uit het Centraal Museum
De muurschildering Wilma met kat heeft in Arnhem een plek gekregen aan de Utrechtsestraat, niet ver verwijderd van het museum. Hynckes’ Stilleven met cello is te vinden op de Voetiuslaan, vlakbij het viaduct aan de rand van volkswijk Het Broek. En Muals Zelfprotret kreeg een plek op de gevel van een appartementencomplex aan de Huissensestraat, in een wijk waar relatief veel Molukkers wonen.
Sinds half mei is Museum Arnhem, na bijna vijf jaar gesloten te zijn geweest, heropend. Misschien is het nu nog te vroeg, mar op den duur zou het interessant zijn om te onderzoeken of de schilderijen in de stad meer of ander publiek naar het museum heeft weten te trekken.   

*****
Update 23 juli 2023:

Op 11 augustus 2022 maakte dagblad De Gelderlander melding van werkzaamheden aan het vierde schilderij in deze reeks: Stilleven met bloemen en vruchten van Charley Toorop. Vandaag zag ik het werk voor het eerst live en direct viel me op hoe de schildering grotendeels weg valt achter een boom. Dat is bewust gedaan valt er te lezen in het bewuste krantenartikel, want, zo verklaart een woordvoerder van Museum Arnhem, als in de herfst de boom zijn blad verliest krijg je een interesante wisselwerking. Ik zou er als kunstenaar niet blij mee zijn geweest. In het voorjaar en de zomer als de boom blad draagt zie je amper iets van het schilderij en kun je dus geen kennis nemen van de door Toorop uitgedachte compositie. Door zo’n muurschildering achter een boom te plaatsen grijp je op eenzelfde manier in als wanneer je er eigenhandig iets aan toe zou voegen.
Overigens ben ik ook wel benieuwd waarom dit werk een plek heeft gekregen in Arnhem. Kunstmuseum Den Haag meldt op zijn website dat Stilleven met bloemen en vruchten deeluitmaakt van zijn collectie.