Pas las ik een interessant stuk van Iris Dijkstra. Als Stadsgids 020 en Stadsgids 030 begeleidt zij stadswandelingen in Amsterdam en Utrecht en blogt ze ook. In een van haar blogs besteedde ze aandacht aan een weetje over ruiterstandbeelden. De stand van de benen van het paard zou je informatie geven over de dood van de ruiter.
Vier benen vast op de grond zou duiden op een natuurlijke dood van de ruiter, terwijl twee benen los verwees naar een gewelddadige dood op het slagveld. En dan was er ook nog de variant met één been los: in een (ziekenhuis-)bed overleden aan de gevolgen van een verwonding opgelopen tijdens een veldslag. ‘Onzin’, concludeerde Iris nadat ze een aantal ruiterbeelden in Nederland had bekeken. In Amsterdam staat een ruiterstadbeeld van koningin Wilhelmina met één been los, terwijl ze in haar slaap aan een hartstilstand overleed.
Pistoia
Toen ik het verhaal las, moest ik direct denken aan een paar ruiterstandbeelden die ik ooit heb gefotografeerd. Weliswaar niet in Nederland, maar zo’n regel, aangehaald door Iris, zou toch wel internationaal zijn. Al mijn beelden waren van een en dezelfde figuur, de nationale held van Italië: Giuseppe Garibaldi. In elke stad is er voor de grote vrijheidsstrijder, die uiteindelijk verantwoordelijk was voor de eenwording van het land, wel een beeld opgericht. Soms te paard en soms te voet. Sinds ik in één vakantie vier Garibaldi-beelden ben tegengekomen, ben ik er op gaan letten. Sterker nog, ik ga er als ik in Italië ben naar op zoek.
Bologna
Drie beelden heb ik gezien van Garibaldi te paard. In Bologna, in Pistoia en in Verona. In Bologna heeft het paard vier benen aan de grond, in Pistoia en Verona drie. Het rechter voorbeen is los van de grond, maar van een verwonding op het slagveld is geen sprake. Garibaldi overleed op 72-jarige leeftijd aan de gevolgen van artritis. En dus werd ook hier Iris’ conclusie dat het benenverhaal een fabeltje is, bevestigd.
New York
Overigens vind ik dat het wel wat heeft, zo’n nationale held. Het maakt je nieuwsgierig hoe hij er in andere steden bij staat. Soms is Garibaldi al behoorlijk op leeftijd, zoals in Lucca en Vicenza. Maar soms is hij ook nog behoorlijk onstuimig en strijdbaar. Hij grijpt naar zijn zwaard en lijkt je te lijf te willen gaan. Een voorbeeld daarvan kwam ik tijdens mijn laatste vakantie tegen. Vreemd genoeg was dat niet in Italië, maar in de Verenigde Staten. Gedurende een periode in zijn leven verbleef Garibaldi in ballingschap bij een geestverwant op Staten Island, New York. En ook daar, op het in de zomer zo gezellige Washington Square, wordt hij herinnerd, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.
