De triomfboog van Nijmegen

In 70 na Christus gaf de Romeinse keizer Vespasianus zijn zoon Titus de opdracht om een einde te maken aan de joodse oorlogen. Met de verwoesting van Jeruzalem kweet Titus zich van zijn taak.  Hij werd er in Rome voor beloond met onder meer een triomfboog.

De Boog van Titus bevindt zich aan een van de uiteinden van het Forum Romanum, vlakbij het Colosseum. Het meest duidelijk wordt verwezen naar Titus’ heldendaden in Jeruzalem in een tafereel op de boog waarin een paar soldaten lopen te zeulen met een zevenarmige kandelaar.
Op het Forum aan het andere einde, aan de voet van het Capitool, bevindt zich een tweede triomfboog. Deze boog, van Septimius Severus, werd kort na 200 na Christus opgericht om de toenmalige keizer en zijn zonen Geta en Caracalla te eren voor hun overwinning op de Parthen in het gebied wat we nu het Midden-Oosten noemen.
Vlakbij beide triomfbogen is nog een derde triomfboog te vinden, namelijk die van Constantijn, de eerste Romeinse keizer die zich uitsprak voor het christendom. Dicht bij elkaar, in het hart van het klassieke Rome, staan dus drie triomfbogen, alle drie om overwinningen te memoreren. Titus en Septimius Severus versloegen daadwerkelijke vijanden. Constantijn een denkbeeldige, het heidendom.

Behalve deze drie beroemde triomfbogen kennen we nog een beroemde: de Arc de Triomphe in Parijs, letterlijk triomfboog. De bouw begon 1500 jaar na de bouw van de Boog van Constantijn, in 1806. De Arc de Triomphe moest Napoleons overwinning in de Slag bij Austerlitz memoreren, maar werd pas voltooid in 1836, vijftien jaar na Napoleons dood. De boog in Parijs is met zijn 50 meter hoogte zonder meer imposant te noemen. Alleen in Pyongyang, de hoofdstad van Noord-Korea, staat een triomfboog die nog groter is.

Sinds 2006 staat er ook in Nijmegen een triomfboog, in de pijlpuntstraat in Nijmegen-Noord. Ten minste die vorm heeft het kunstwerk van Studio Job. De naam van het werk is Ark. Het bevindt zich in een nieuwbouwwijk in Nijmegen- Noord. Volgens de ontwerpers moet het de uitstraling versterken van het plein voor het nieuw gebouwde voorzieningenhart De Klif. In dit voorzieningenhart bevindt zich onder meer een basisschool en de ontwerpers van Studio Job verklaren dat zij in hun ontwerp zijn uitgegaan van kinderen als voornaamste gebruikers. Dat is terug te zien in de boog, of beter het boogje, dat slechts 3,70 meter hoog is. Ook de versiering op het boogje met onder meer dieren en speelgoed, sluit aan bij de belevingswereld van kinderen. Tegelijkertijd is zeker dat de meeste kinderen niet de culturele bagage hebben om het boogje te linken aan de grote bouwwerken in Rome en Parijs met dezelfde vorm.

Op een website van de gemeente Nijmegen is te lezen dat de boog vanuit diverse richtingen direct opvalt. Maar het is juist het kolossale gebouw erachter dat de blik vangt. Vanuit welke richting dan ook lijkt De Klif het einde van de wereld. Dat de luie trap die naar de ingang van voorzieningenhart leidt, lijkt op de tribune in een openluchttheater, zoals op een andere gemeentelijke website te lezen valt, is juist. Maar om daarmee het boogje, waar je aan alle kanten langs kijkt te benoemen tot coulissen gaat veel te ver. Het lijkt erop dat op allerlei manieren moeite wordt gedaan om de plaatsing van het boogje te verantwoorden, terwijl het zonder al te veel moeite uitgelegd kan worden als kritiek op stedenbouwers die zich in hun drang naar grootstedelijkheid vertild hebben.