Al eerder schreef ik over The Tudors en wat mij was opgevallen. Het bleef niet bij één keer. Ook op het gebied van architectuur en stedenbouw was niet alles even adequaat. Zoals in serie 2, deel 1.
Wie in Rome op het bordes van de St. Pieter gaat staan kijkt uit op de Engelenburcht, het Castel Sant’Angelo. Dat is niet altijd zo geweest. In 1929 maakte het Verdrag van Lateranen een einde aan het isolement van de paus en het Vaticaan. Een isolement dat sinds 1870 had bestaan. En om dat einde van het isolement zichtbaar te maken, besloot Benito Mussolini tot een stedenbouwkundige ingreep. Vanaf de brug over de Tiber aan de voet van de Engelenburcht tot aan het Pietersplein werd een zesbaans racebaan aangelegd, de Via della Conciliazione. Hierdoor is de kerk al van grote afstand goed zichtbaar.
Rome en het Vaticaan zoals het er in de jaren ’30 van de 16e eeuw uitzag volgens de makers van The Tudors
In de tv-serie The Tudors krijgt koning Henry VIII het fiks aan de stok met de paus, Clemens VII. Om de kijker te laten zien dat de scène in Rome plaatsvindt, is er gekozen voor een shot in vogelperspectief van het Vaticaan. Het plein voor de kerk staat vol met mensen, op de plek van de Via della Conciliazione is een gebouwtje neergezet dat de doorkijk verhindert. En aan de linkerkant, buiten de muren van het Vaticaan is alles groen. Er staan veel bomen en hier en daar een huis. Een aardige aanpassing, maar een oude foto laat zien hoe de situatie was, voor de sloop van 1937. En dat komt niet helemaal overeen. Doe niet zo moeilijk, zou je dan kunnen zeggen. Maar sinds de bouw van de kerk tussen 1506 en 1526 zijn er vaker dingen verandert.
Foto van Rome met de situatie voor de Sint Pieter zoals die was voordat er in 1937 begonnen werd met de sloop en de aanleg van de Via della Conciliazione
Zoals het plein voor de kerk. Dat werd tussen 1656 en 1667 door Gian Lorenzo Bernini aangelegd. Hij ontwierp een ellipsvormig plein met aan weerszijden een gebogen dubbele zuilenrij. Op het plein zijn in het plaveisel twee punten gemarkeerd. Ga erop staan en zie: de achterste zuilen vallen allemaal weg achter de voorste. De kromme zuilengangen lijken de bezoeker van het plein op te nemen, te omarmen. Ooit was dat gevoel veel sterker, omdat je het plein bereikte via kleine straatjes in een oude wijk. Maar dat effect is door Mussolini’s ingreep grondig verpest.
Schilderij van Turner over Rafael die werkt in het Vaticaan waar het plein van Bernini al is aangelegd
En daar gaat het met The Tudors dus mis. Waar de situatie in en om het Vaticaan voor dat ene shot grondig is aangepakt, is men Bernini en zijn plein vergeten. Op het moment van de ruzie tussen Henry en paus Clemens VII, liet dat plein nog zo’n 130 jaar op zich wachten. Overigens zijn de makers van The Tudors niet de enigen geweest die hiermee in de fout gingen. Zij werden onder andere voorgegaan door de schilder Joseph Mallord William Turner. In 1820 stelde hij zijn schilderij Rome, from the Vatican. Raffaelle, Accompanied by La Fornarina, Preparing his Pictures for the Decoration of the Loggia, tentoon. Rafael voltooide het project in 1531. Dus diezelfde paus Clemens VII was de eerste die de fresco’s in het publieke gedeelte van het Apostolisch Paleis in Rome kon bewonderen. En ook bij Turner zien we in de achtergrond Bernini’s beroemde plein.
