‘Ik schrok eerst wel van al die blote vrouwen.’ Een van de mensen van mijn fotoclub was afgelopen zomer naar de Helmut Newton-expositie in FOAM geweest. ‘Maar ik zag al snel dat het hem niet ging om de vrouw als lustobject. Het zijn juist heel sterke vrouwen, ze zijn bijna onbenaderbaar.’ Om haar punt te onderstrepen liet ze wat foto’s zien, waarbij er een associaties opriep met iets waarover ik deze zomer geschreven heb.
Bergström Over Paris heet de foto. We zien een naakte vrouw, Gunilla Bergström, liggend voor een raam van een flatgebouw in Parijs. Ver beneden haar zien we complete huizenblokken en het gekrioel op een Parijse boulevard. Maar dat we haar op haar rug zien en dat ze in haar hand een spiegel houdt, waardoor we haar gezicht kunnen zien, daar gaat het om. Want waar kwamen we dat eerder tegen? Precies, bij de Rokeby Venus van Diego Velazquez. Ik schreef erover omdat dat schilderij ook de makers van The Tudors had geïnspireerd.
Helmut Newton, Bergström Over Paris
Ook anderen is de parallel tussen het schilderij van Velazquez en de foto van Newton opgevallen. Zo schreef Olivia Singer, redacteur van AnOther magazine, vorig jaar al over de foto en het historische voorbeeld. Ook zij gaat in op de sterke persoonlijkheden in het werk van Newton. Maar ze gaat wat makkelijk voorbij aan de ontstaansgeschiedenis van de Rokeby Venus, waarbij Velazquez van de Spaanse koning de opdracht kreeg een erotisch schilderij te maken, terwijl de Inquisitie op de loer lag. Vandaar een mogelijke verklaring voor het feit dat de vrouw op het schilderij niet beter herkenbaar is.
Diego Velazquez, Rokeby Venus
Maar er is iets anders. Dat Newton bij het maken van een foto refereert aan een wereldberoemd schilderij is zijn goed recht. Wat ik niet begrijp is dat er fotografen zijn, die vinden dat zij het werk van Newton nog een keer over moeten doen. Waarom maakt de Thaise fotograaf Chaiyasith Junjuerdee deze foto?
Foto van Thaise fotograaf Chaiyasith Junjuerdee
Nog erger is de foto van Giampaolo Sgura met het Nederlandse model Anna de Rijk. Hij maakte voor Charlotte Magazine een hele serie waarbij De Rijk schaars gekleed in allerlei verleidelijke poses voor het raam van een flatgebouw ligt en op de achtergrond het gewoel van de stad zichtbaar is. Een van die foto’s lijkt wel heel erg op Newtons origineel. Met dit verschil dat het naakt iets minder expliciet is, maar ze draagt wel nylon kousen. Daarbij is de spiegel zo gedraaid dat het model de toeschouwer rechtstreeks aankijkt. Van ongenaakbaarheid is geen sprake meer, ze heeft eerder iets uitnodigends.
Anna de Rijk gefotografeerd door Giampaolo Sgura voor Charlotte Magazine
En volgens mij zijn we dan weer terug bij het bloot waar mijn collega-amateur-fotograaf in eerste instantie van schrok.
