Jantje zag eens pruimen hangen,
O! als eijeren zo groot.
’t Scheen, dat Jantje wou gaan plukken,
Schoon zijn vader ’t hem verbood.
Deze beroemde dichtregels van Hieronymus van Alphen dringen zich als associatie op bij het zien van het beeld voor basisschool De Klumpert in de Nijmeegse wijk Hatert. Vier kinderen vormen een torentje en de bovenste reikt naar iets boven zijn hoofd. Omdat het beeld onder een boom staat, denk je direct aan fruit.
De grens tussen kinderspel en kattenkwaad is altijd flinterdun geweest. De moeite die de vier kinderen in het beeld doen om iets te pakken te krijgen is voor menig volwassene herkenbaar. De grootste jongen van het stel draagt op zijn rug een ander, die op zijn beurt ook weer een kind op zijn rug draagt. Erachter staat een meisje haar best te doen om haar kameraadjes in balans te houden.
Tot zover wat je ziet. Want op de betonnen sokkel staat de naam van de kunstenaar, Jan van Druten, en de naam van het kunstwerk, Het Ros Beiaard. Daardoor denk je plots aan de vier heemskinderen, neven van Karel de Grote, die volgens de Frankische roman waarin zij de hoofdrol spelen, van hun vader ieder een paard kregen. Alleen was de jongste, Reinout, zo sterk dat hij zijn eerste twee paarden per ongeluk doodde en daarom van zijn vader het ontembaar geachte paard Beiaard kreeg.
Met het beeld is iets vreemds. Oorspronkelijk heette de school waarvoor het bedoeld was het Ros Beiaard, dus was een beeld met die naam heel toepasselijk. Maar de vier Heemskinderen waren allemaal jongens, terwijl er in Van Drutens beeld minimaal een meisje is verwerkt. Daarbij zouden kinderen die paardje spelen dat anders doen. Voorop loopt er een gestrekt, als voorbenen en hoofd. Daarachter buigt een tweede kind als achterbenen en rug, voor de stevigheid de voorste vasthoudend rond de heupen. Afhankelijk van de kracht van het achterste kind kan er dan een derde als ruiter op de gekromde rug zitten.
Het lijkt erop dat Van Druten kinderspel heeft willen combineren met het legendarische verhaal waaruit de naam van de oorspronkelijke school is afgeleid. Wie dat verhaal niet kent, zal moeite hebben het beeld te duiden.
En hoe zat het ook al weer met Van Alphens Jantje. Die was zo braaf dat hij gehoor gaf aan het gebod van zijn vader, die hem voor zijn gehoorzaamheid vervolgens beloonde met een handvol pruimen.
