Hoe fotografeer je een donker smeedijzeren hek voor een rij coniferen? Die vraag heb ik me dikwijls gesteld als ik over de Sterreschansweg in Nijmegen wandelde. Ik heb het ook diverse keren geprobeerd, op verschillende tijdstippen, maar in de straat met veel bomen en dus veel schaduw, was er te weinig contrast. En waar geen coniferen stonden was te veel ruis op de foto. Vanochtend deed ik weer een poging en daarover was ik wel tevreden.
Waarom zou je überhaupt een hek fotograferen? Die vraag stellen jullie jezelf nu wellicht. Omdat er iets bijzonders met het hek aan de hand is. Op het eerste gezicht is het niet bijzonder: het bestaat uit horizontale banden waar verticale spijlen doorheen steken. Op de spijlen zitten gevaarlijke punten. Maar het patroon van het hek wordt geregeld doorbroken met cirkels met daardoorheen een diagonaal kruis. Ook zijn er kleine rechthoekige vakjes met een diagonaal kruis.
Om het patroon van het hek te kunnen duiden moet je weten dat de Sterreschansweg loopt over de Hunerberg, waar sinds de tijd van de Romeinse keizer Augustus (27 v. Chr. – 14 na Chr.) een legerkamp was ingericht. Een van de legioenen die hier gelegerd is geweest, waarschijnlijk niet in die begin tijd, maar wel later, toen de Bataafse opstand neergeslagen moest worden, is het tiende legioen, het Legio X Gemina.
Nu had elk legioen een zogenaamd signum legionum, een veldteken waaraan het legioen te herkennen was en dat tijdens veldslagen kon dienen voor de soldaten om zich te oriënteren. Zo’n veldteken kon bestaan uit meerdere elementen, zoals een bordje met de naam van het legioen en een symbool dat mogelijk verband houdt met de reputatie van het legioen.
Als we nu met die kennis naar het hek kijken, dan zien we ineens rechtopstaande speren. En in de cirkels en de rechthoeken wordt het diagonale kruis ineens een X, die als Romeins cijfer voor tien staat. Het is dus een hek dat heel nadrukkelijk aansluit bij de geschiedenis van de plek. Daarbij hebben het signum legionum en een hek in feite dezelfde functie. Het signum laat centraal zien dat iets jouw territorium is, terwijl een hek juist de grenzen van dat territorium afbakent.
