Toen ik pas schreef over Rembrandt Peale en de bijzondere voornamen in zijn familie kondigde ik een vervolgverhaal aan. Dit keer focus ik op twee vrouwen in de familie Peale.
Aan het Canal Grande in Venetië, niet zo ver verwijderd van de Ponte dell’ Accademia ligt in de wijk Dorsoduro het Ca’ Biondetti. Vanaf de vaporetto zul je er niet snel aandacht aan besteden. Het is maar half zo hoog als de rechts ernaast gelegen Palazzi Da Mula Morosini en Centani Morosini. En aan de linkerkant ligt de weliswaar nog iets lagere, maar niettemin imposante entree van de Fondazione Peggy Guggenheim. En toch is er een reden om even stil te staan bij het Ca’ Biondetti. En dat heeft te maken met een vroegere bewoonster: Rosalba Carriera.
Rosalba Carriera werd in 1675 geboren in Venetië. Op jonge leeftijd schilderde ze al miniatuurportretten en decoreerde ze snuifdozen. Het leverde haar een uitstekende reputatie op. Ze werd gevraagd en gevierd aan allerlei Europese vorstenhoven, tot in Parijs bij Lodewijk XV aan toe. Ze was de eerste die pastelkrijt ging gebruiken voor haar portretten, ze werd erelid van de Académie Royale en in 1793 werd haar dagboek dat ze schreef over haar verblijf in Parijs, uitgegeven. Na het overlijden van haar moeder en een van haar zusters, ging het een stuk minder met Carriera. Ze trok zich terug in haar geboortestad, in het Ca’ Biondetti, nam nog slechts mondjesmaat opdrachten aan en beleefde de laaste elf jaar van haar leven wat zij zelf omschreef als ‘de donkerste zwartste nacht’. Carriera overleed in 1757.
In 1770 publiceerde Matthew Pilkington, priester van de Church of Ireland, schrijver en kunsthistoricus The Gentleman’s and Connoisseur’s Dictionary of Painters. Het is een overzicht van alle bekende schilders, zoals Giorgio Vasari dat ruim twee eeuwen eerder maakte met zijn Vite de’ più eccellenti architetti, pittori, et scultori italiani, da Cimabue insino a’ tempi nostri. Pilkington’s Dictionary zoals het werk al snel bekend kwam te staan, werd geregeld bijgewerkt en uitgebreid. Overigens niet door hemzelf, hij overleed in 1774. Maar bijvoorbeeld voor de uitgaves van 1805 en 1810 tekende de bekende Zwitsers-Engelse schilder John Henry Fuseli. Hoeveel heruitgaves Pilkington’s Dictionary beleefd heeft, is niet helemaal duidelijk. Ook heb ik niet kunnen achterhalen of Rosalba Carriera al in de uitgave van 1770 is opgenomen. Zeker is wel dat ze in de druk van 1798 een plekje heeft gekregen.
In 1762 trouwde Charles Wilson Peale met Rachel Brewer en samen kregen zij tien kinderen. Naar verluidt was Pilkington’s Dictionary een belangrijke inspiratiebron bij het geven van de namen Rubens, Rembrandt, Raphaelle, Titian Ramsay en Sophonisba Angusciola [sic]. En waar ik eerder suggereerde dat hij ook een dochter Rosalba Carriera had genoemd, blijkt het bij nader inzien Rembrandt Peale te zijn geweest die de gewoonte van zijn vader voortzette. In 1799 werd Rosalba Carriera Peale geboren. En net als haar grootvader, vader en diverse ooms en tantes koos zij voor een het leven als schilder. Ze was pas twintig toen ze al een portret maakte van de Venetiaanse kunstenares van wie ze de naam draagt.
Ook nu is onduidelijk of vader Rembrandt Peale ooit werk van Rosalba Carriera gezien heeft of dat ook hij de naam gevonden heeft in Pilkington’s Dictionary. Als Rosalba Carriera inderdaad pas in de uitgave van 1798 voor het eerst is opgenomen, is dat een reële optie.
Anders moet dat zijn geweest bij Rembrandts oudste zuster, Rosalba Carriera’s tante. Zij werd geboren in 1775 en Charles Wilson Peale noemde haar Angelica Kauffman. Zoals gezegd heb ik Pilkington’s originele Dictionary uit 1770 niet kunnen inzien. Of Angelica Kauffman daarin vermeld is, heb ik dus niet kunnen nagaan. Als ze daar niet in staat, moet Charles Wilson Peale haar op een andere manier hebben gekend. Nu is dat zeker niet onmogelijk.
Angelica Kauffman werd geboren in 1741 in de Zwitserse stad Chur. Als tiener werkte ze al als assistent van haar vader, die als schilder gespecialiseerd was in muurschilderingen. Toen ze twaalf jaar oud was, hadden diverse bisschoppen en edellieden al voor haar geposeerd. Van haar moeder leerde ze vier talen, Duits, Italiaans, Frans en Engels. In 1762 werd ze lid van de Accademia di Belle Arti di Firenze. Een jaar later werd ze in Rome geïntroduceerd in de Engelse gemeenschap aldaar. En zo werd ze in 1768 een van de twee vrouwen die betrokken waren bij de oprichting van de Royal Academy. Dat moet ongeveer de tijd zijn geweest dat Charles Wilson Peale ook in Londen verbleef, toen hij daar studeerde bij Benjamin West. Het is dus goed mogelijk dat hij, toen zijn dochter geboren werd, Pilkington helemaal niet nodig had, omdat hij Angelica Kauffman persoonlijk kende.
(Mrs. Robinson is Angelica Kauffman Peale)
Overigens trad Angelika Kauffman Peale niet in de voetsporen van haar vader én van de kunstenares naar wie ze genoemd is. Dat we haar desondanks nog kennen, is vooral te danken aan de portretten die haar vader maakte, een met haar echtgenoot Alexander Robinson en een zelfportret met zijn dochter en het portret van Rachel Brewer op de ezel.
Maar ook nu ik meer weet over Angelica Kauffman Peale en haar nichtje Rosalba Carriera Peale blijft er één vraag onbeantwoord: waarom Kauffman en Carriera, de familienamen van de beide beroemde schilderessen als doopnaam? We zullen het waarschijnlijk nooit weten.
