1897, New York. Psycholoog Dr. Laszlo Kreisler wordt ingeschakeld om de ontvoerder van enkele baby’s op te sporen. Op een feestje maakt hij kennis met Prof. Karen Stratton, hoogleraar psychologie op Harvard. Tussen de twee groeit iets moois. Als Stratton de kans krijgt om in Wenen een aantal maanden samen te werken met Sigmund Freud, is haar keus snel gemaakt. Nu is de vraag aan Kreisler gaat hij mee of niet. Tot zover een van de verhaallijntjes van televisieserie The Alienist – Angel of Darkness.
In 1980 publiceerde de Amerikaanse cultuurhistoricus zijn boek Fin-de-Siècle Vienna. Wenen was rond die eeuwwisseling het centrum van de wereld waar heel erg veel gebeurde op het gebied van muziek, met onder andere Gustav Mahler. Architectuur bloeide door de Wiener Sezession en Otto Wagner. Schilder Gustav Klimt timmerde aan de weg. Maar er was meer dan alleen het culturele leven. Op het terrein van internationale politiek kwam Theodor Herzl met ideeën over een eigen staat voor het joodse volk. En dan was er nog de al genoemde Sigmund Freud die met nieuwe baanbrekende inzichten kwam in de psychologie. Schorske schetste het beeld van een intellectueel brandpunt dat mij in ieder geval tijdens mijn studietijd de ogen opende.
Het is goed mogelijk dat het boek ergens in mijn onderbewustzijn een rol speelde toen Stratton aan Kreisler vertelde over haar plan om naar Wenen te verkassen. Maar ineens zag ik in haar eenzelfde krachtige vrouw, blakend van zelfvertrouwen, zoals Gustav Klimt ze geregeld portretteerde. Links een uitsnede uit het Portret van barones Elisabeth Bachofen-Echt, rechts een anonieme vrouw in een uitsnede uit zijn Dame mit Fächer. Beide portretten van Klimt zijn van wat later datum, tussen 1910 en 1920. Het is heel goed mogelijk dat ik als enige de link zie of wil zien. Maar het is ook niet uitgesloten dat makers van de serie voor het personage Stratton bewust op zoek zijn gegaan in Fin-de-Siècle Wenen.
Op zoek naar Schwind (31): Frischmalerei
Van tijd tot tijd krijg ik kunstboeken thuisgestuurd, die ik voor de Nederlandse bibliotheken beoordeel en beschrijf, zodat zij weten wat ze kunnen verwachten, wanneer ze het boek aanschaffen. Recent kreeg ik een boek over fresco’s met, toch wel verrassend, ook aandacht voor Moritz von Schwind. [Read more…]
Muurmuseum: Jana & JS
In 2015 logeerden we een week in Wenen. Het was moordend heet en we kwamen tot minder dan we hadden gewild. Op een avond maakten we rond 23:00 nog een wandelingetje door de buurt. Op een muur zagen we een aantal polaroids. Ernaast was een fotograaf met een polaroidcamera afgebeeld. Pas kwam ik de foto’s die ik met mijn telefoon maakte weer tegen. De belichting was beroerd. Maar de voorstellingen herkenbaar en ik werd wel nieuwsgierig. Via Google Maps vond ik snel de plek terug, de Hornbostelgasse en vervolgens ook de maker, of eigenlijk makers: Jana & JS. Jana & JS is een Oostenrijks-Frans kunstenaarskoppel. Ze ontmoetten elkaar ooit in Madrid en werken sindsdien samen. Werk van Jana & JS is onder andere te zien in Wenen, Salzburg, Parijs, Madrid en Barcelona. Het werk in de Hornbostelgasse dateert van 2013.
Op zoek naar Schwind (9): Erlkönig
Een wit paard en een bruin paard. In twee schilderijen met het thema Erlkönig van Moritz von Schwind is dat het grootste verschil. Maar de een zie je altijd, de ander bijna nooit. Ik wilde weten hoe het zat en volgde een spoor, dat uiteindelijk verder liep tot 2004. [Read more…]
Op zoek naar Schwind (7): Dwergenrijk
Ik kuier graag over kerkhoven. Ik vind het rustgevend en ik ontdek er ook nog wel eens wat. Zo zag ik op de Zentralfriedhof in Wenen, waar alle Oostenrijkse presidenten zijn bijgezet, maar waar ook tal van beroemde schilders, schrijvers en componisten liggen, het graf van August Zang. Niet iemand van wie ik direct wist wie het was, maar zijn graf intrigeerde wel. [Read more…]
