Dorsoduro

Cultuur ligt voor het oprapen

  • Home
  • Dwarskijken
  • Muurmuseum
  • Poëzie
  • School en kunst
  • Contact

Dwarskijken: Schoenen

1 november 2022 door Peter Zunneberg 2 Reacties

Dwarskijken, schoenen, Petrus Canisius, Nijmegen, Waalpaintings

“De schoenen, die qua model wel iets van pantoffels weghadden, verkeerden in sterk verweerde staat: het leer was op het zwarte af donkerbruin, over het hele oppervlak gebarsten, en hier en daar gescheurd en met rafelige touwtjes bijeengehouden. Ingedeukt, verzakt, uitentreuren opgelapt …”
Zo omschrijft A.F.Th. van der Heijden in zijn roman Vallende ouders (p. 35) de schoenen van Petrus Canisius. Schoenen die de status van relikwie hebben gekregen, nadat paus Pius XI Canisius in 1925 heilig verklaarde. En deze schoenen, dit relikwie, worden door Thjum Schwantje gestolen uit het Canisius College in Nijmegen.

Dat ik aan de schoenen moest denken, komt door een recente Waalpainting. Walk of the World, op de hoek van Plein 1944 en de Molenstraat, is een tamelijk eenvoudige Waalpainting. Waar bijna alle andere een sterk verhalend karakter hebben, is deze een stilleven van twee wandelschoenen tegen een Vierdaagsevlag. Uiteraard mag dit element van de Nijmeegse identiteit in de hele reeks muurschilderingen niet ontbreken, maar misschien hadden de verantwoordelijk kunstenaars, Moris & Santo, er iets meer van kunnen maken. Waar het bij andere Waalpaintings draait om mensen die de Nijmeegse geschiedenis hebben gemaakt, is dit niet het verhaal, maar hooguit een plaatje bij het verhaal.

Maar waar de voorstelling weinig betekenisvol is, gaat dat niet op voor de plek, die nauwelijks beter gekozen had kunnen worden. Want die schoenen van Petrus Canisius, die bevinden zich allang niet meer in de congregatiekapel van het Canisius College. Nee, die schoenen staan in het altaar van de Petrus Canisiuskerk, die in de volksmond Molenstraatkerk heet. En die kerk bevindt zich schuin tegenover de Waalpainting. Er zijn dus twee paar Nijmeegse schoenen, die allebei een prominente plek hebben in de geschiedenis van Nijmegen, en dat op amper vijftig meter van elkaar verwijderd. De suggestie dat Petrus Canisius de eerste Vierdaagseloper is geweest, lijkt me historisch niet houdbaar.

Maar of deze plek, die in ieder geval tegenwoordig, geen enkele rol meer speelt in de routes van een van de vier dagen, helemaal toevallig is, daar durf ik geen uitspraak over te doen. Misschien kenden de initiatiefnemers de schoenen van Petrus Canisius en hebben ze in hun nabijheid een plek gezocht voor de Vierdaagse-schoenen, zodat beide paren naar elkaar zouden kunnen verwijzen. En dat zou dan weer een verklaring kunnen zijn voor de sobere uitwerking van de Vierdaagse-Waalpainting.    

Categorie: Dwarskijken, erfgoed, literatuur, schilderkunst Tags: Nijmegen, Petrus Canisius, Waalpaintings

Muurmuseum: Spuiten of Hakken

2 juli 2021 door Peter Zunneberg

Muurmuseum, Pink Pony Express, street art

‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt.’ Deze woorden van Johan Cruyff waren jarenlang het motto van Wieteke van Zeils rubriek Oog voor detail in het Volkskrant Magazine. Het gaat zeker op voor graffiti en street art. Nu is graffiti al zo oud als de weg naar Rome, letterlijk, want de oude Romeinen schreven van alles en nog wat op muren. Bewijzen daarvoor zijn door archeologen gevonden tijdens opgravingen in Pompeï. Nou heeft graffiti iets heel terloops. Je bent nauwelijks geneigd er heel bewust op te letten. Als je eenmaal de opvallende tekst ‘Bejaarden tegen racisme’ hebt gezien, valt hij daarna amper nog op. En dat hij dan op een dag in de wand gegrift blijkt in plaats van erop gespoten? Het zal wel. Toen Combolution in de Scheidemakershof zijn Waalpainting over het bombardement maakte, schilderde hij er gewoon overheen.

Maar pas stelde er iemand een vraag over deze graffiti op social media. Er werden wat plekken genoemd en plots blijkt er tussen die plekken die je allemaal onbewust wel eens gezien hebt een verband te zijn. Op een aantal muren in de stad beitelden een of meer kunstenaars van een collectief dat zich Pink Pony Express noemt, teksten die aanvankelijk gespoten waren. Het idee achter het project Spuiten of hakken was om een brug te slaan tussen hedendaagse graffiti en het Romeinse verleden van Nijmegen, door voor de graffiti een Romeins aandoende vorm te kiezen. Behalve Bejaarden tegen racisme heb ik Rust, Rotkop en Call me … anytime gevonden. Die laatste is opmerkelijk omdat de hele wand, met alle aanwezige tags is witgekalkt, maar er is voor Call me een uitzondering gemaakt.
Ik vind Spuiten of hakken, hoewel het een paar jaar oud is, erg origineel en geef het project graag alsnog een plek in mijn Muurmuseum. En mocht ik wat gemist hebben? Mail me … anytime.

Rust, graffiti in Nijmegen van Pink Pony Express in het kader van hun project Spuiten of Hakken
Nieuwe Marktstraat
Rotkop, graffiti in Nijmegen van Pink Pony Express in het kader van hun project Spuiten of Hakken
Karrengas, hoek Eerste Walstraat
Waalkade, graffiti in Nijmegen van Pink Pony Express in het kader van hun project Spuiten of Hakken
Waalkade

Categorie: Muurmuseum, street art Tags: Combolution, Nijmegen, Pink Pony Express, Waalpaintings

Muurmuseum: Waalpaintings

13 november 2020 door Peter Zunneberg Reageer

Terwijl ik dit schrijf heeft Studio Hartebeest net op de zijgevel van het casino op de Waalkade een muurschildering voltooid. Een muurschildering die gewijd is aan Theophanu, de Byzantijnse prinses die in 972 huwde met Otto II, keizer van het Heilige Roomse Rijk. Het maakte haar op 12-jarige leeftijd al keizerin. Studio Hartebeest, Waalpaintings, Theophanu, NijmegenHeel veel is er over Theophanu verder niet bekend. Wel weten we dat ze tijdens haar leven acht keer in Nijmegen is geweest. Verder is er een verband te leggen tussen de Nicolaaskapel op het Valkhof en Constantinopel, de hoofdstad van het Byzantijnse Rijk. Het maakt Theophanu tot een belangrijke figuur in de Nijmeegse geschiedenis. Het was voor Studio Hartebeest niet eenvoudig om Theophanu in een muurschildering te vereeuwigen. Er zijn maar weinig afbeeldingen van haar. Uiteindelijk kozen Maaike van den Heuvel en Gerco Hiddink voor een wat statische weergave van de keizerin, gebaseerd op een eigentijdse bron. Om haar heen zijn passages uit haar leven te zien.

Waalpaintings
De muurschildering is de eerste in een reeks van vijftien. Twee historici, Erika Manders en Dennis Jussen, namen het initiatief voor wat zij Waalpaintings noemen (afgeleid van wallpaintings), die de geschiedenis van Nijmegen zichtbaar moeten maken. Vijftien scènes uit de Nijmeegse geschiedenis, gebaseerd op de in 2009 opgestelde canon van de Nijmeegse geschiedenis. Strikt genomen is dat eerste niet helemaal juist. Twee bestaande muurschilderingen zijn door Manders en Jussen min of meer ‘geannexeerd’. Bij de doorgang van Plein 1944 naar de Scheidemakershof schilderde Combolution begin 2019 een herinnering aan het bombardement op Nijmegen van 22 februari 1944. Remco Visser en Naamloozz, Nijmegen, WaalpaintingIn de doorgang van het Kelfkensbos naar de Sint Thomashof schilderden Remco Visser en Naamloozz (Kenneth Letsoin) eerder dit jaar een Romeinse soldaat. In zijn linker hand houdt hij een zwaard dat dreigend naar de toeschouwer wijst. Zijn blik is minder vastberaden. Rechts naast de soldaat is een vrije interpretatie van een aquila te zien, het veldteken waarmee elk Romeins legioen met zich meedroeg. Deze muurschildering zou herinneren aan de Bataafse opstand in 69-70.

Dwarskijken
Maar er is iets met de schildering aan de hand. Op de tegenoverliggende muur is ook een muurschildering te zien, net als de Romein staan hier ook mannen in uniform, met helmen, grimmig kijken, niet met zwaarden maar met gummiknuppels en schilden. Voor wie het nog niet herkent, is er een begeleidende tekst: Pierson auto’s in de woonkamer mensen op straat 1981.
Alsof het allemaal al niet duidelijk was dat er een verband wordt gelegd tussen twee episodes uit de Nijmeegse geschiedenis, hebben de makers dat nog eens extra benadrukt door een slimme truc: de ME-ers zijn geschilderd op een rode ondergrond en dat blijkt een vaandel te zijn dat wordt vastgehouden door een Bataaf.

Remco Visser en Naamloozz, Waalpaintings, Nijmegen
Op deze website leg ik in de rubriek Dwarskijken geregeld verband tussen kunstwerken, foto’s, cartoons, bouwwerken etc. Met hun schildering in de Sint Thomashof hebben Remco Visser en Naamloozz laten zien dat je ook kunt dwarskijken in de geschiedenis. Geschiedenis is niet alleen feiten op een rijtje zetten, geschiedenis is ook feiten duiden en interpreteren. Dat gebeurt op de Sint Thomashof. Het zou mooi zijn als de makers van toekomstige Waalpaintings ook die artistieke vrijheid krijgen of zich toe-eigenen.

Categorie: Dwarskijken, erfgoed, Muurmuseum, schilderkunst Tags: Nijmegen, Remco Visser en Naamloozz, Remco W. Visser, Studio Hartebeest, Theophanu, Waalpaintings

Muurmuseum: Combolution – Scheidemakershof

13 november 2019 door Peter Zunneberg Reageer

Combolution, Nijmegen
Op 22 februari 1944 mislukte een bombardement op het Nijmeegse spoorwegemplacement volledig. Geallieerde bommenwerpers waren naar Duitsland gevlogen om daar doelen te bombarderen. Door slechte weersomstandigheden waren zij niet in staat hun missie te voltooien. Omdat landen met bommen aan boord een riskante aangelegenheid was, zochten ze alternatieve doelen: spoorwegknooppunten die voor de Duitsers van groot belang waren. In Nijmegen ging het helemaal fout. De eerste bommen die het doel moesten markeren vielen in het centrum, waarna ook alle volgende vliegtuigen daar hun bommen dropten. Gevolg: een brandende binnenstad en ruim 800 doden.

Ter herinnering daaraan beschilderde Combolution twee wanden van de Scheidemakershof, die midden in het getroffen gebied lag. Bizar detail is hoe de airconditioning associaties oproep aan de propellors van de viermotorige bommenwerpers. Opmerkelijk is ook dat de reliëftekst “Bejaarden tegen racisme” is overgeschilderd.

 

Combolution, Nijmegen

Combolution, Nijmegen

 

 

Categorie: schilderkunst Tags: Combolution, Nijmegen, Waalpaintings

Categorie

  • architectuur
  • beeldhouwkunst
  • Chronogram
  • Dwarskijken
  • erfgoed
  • film
  • fotografie
  • Jaar van het boek
  • Kunstcolumn
  • literatuur
  • Muurmuseum
  • muziek
  • omgevingskunst
  • Op zoek naar Schwind
  • poëzie
  • schilderkunst
  • School en kunst
  • stedenbouw
  • street art
  • tekenkunst

Trefwoorden

Adolf Friedrich von Schack Amersfoort Amsterdam anoniem Arnhem Berlijn Den Bosch Den Haag Deventer Doetinchem Dordrecht Eindhoven Enschede Franz Schubert Gent Gorinchem H.H. ter Balkt haiku Harderwijk Hengelo Ida Gerhardt Ingmar Heytze Jaap Robben Jules Deelder Leeuwarden Leiden Maastricht Michelangelo Middelburg Moritz von Schwind München Naarden Nijmegen Nunspeet Rome Rotterdam sonnet stadsdichter Tilburg Utrecht Venetië Watou Wenen Willem Wilmink Zutphen

Alle trefwoorden

Copyright Dorsoduro © 2023 · Log in