Dorsoduro

Cultuur ligt voor het oprapen

  • Home
  • Dwarskijken
  • Muurmuseum
  • Poëzie
  • School en kunst
  • Contact

Muurmuseum: Giezen

5 juni 2022 door Peter Zunneberg Reageer

Wandsculptuur, Krijn Giezen, Nijmegen, Dwarskijken, Muurmuseum
Arcadia van Thomas Eakins
Thomas Eakins, Arcadia, 1876

Tussen 1786 en 1788 reisde Johann Wolfgang Goethe door Italië. Hij schreef erover in zijn Italienische Reise, dat wonderlijk genoeg pas ruim 25 jaar later, in twee delen tussen 1813 en 1817, verscheen. Wat hier van belang is, is het motto, Et in Arcadia ego, Auch ich (war) in Arkadien. Erg origineel was dat niet, de schilder Giovanni Francesco Barbieri, beter bekend als Guercino, schilderde al in het begin van de 17e eeuw een doek met deze titel. Maar het zegt veel over hoe Goethe Italië zag. Arcadië is al sinds de klassieke oudheid een ideaal-landschap, dat bijvoorbeeld door de Romeinse dichter Vergilius werd bezongen in de vorm van idyllen, korte gedichten met beschrijvingen van landschappen in een lieflijke en vredige stijl. Bij Thomas Eakins zien we iets we iets van die idylle in zijn schilderij Arcadia, waar een naakte jongeman op een fluit speelt, twee andere aan zijn voeten liggen, waarbij een van hen een panfluit bespeelt.

Der Morgen van Philipp Otto Runge
Philipp Otto Runge, Der Morgen, 1808

Morgen
In 1808 schilderde Philipp Otto Runge Der Morgen. Enkele jaren daarvoor had Runge kennis gemaakt met Goethe. Ze troffen elkaar af en toe, maar onderhielden een zeer frequente briefwisseling. Bij een ontmoeting, maar misschien ook per post heeft Runge Goethe vier etsen cadeau gedaan met het thema Tageszeiten. Die Morgen is daar ongetwijfeld de eerste van die Runge schilderde. Aan de andere drie is hij waarschijnlijk niet toegekomen, Runge overleed in 1810 aan tbc.
In Der Morgen staat de geboorte centraal. We zien een jong kind in het gras liggen, geflankeerd door twee putti. Over wie de vrouwenfiguur in het midden moet voorstellen, lopen de meningen uiteen. Het zou Aurora kunnen zijn, de Romeinse godin van de dageraad. Maar er is ook gesteld dat het de maagd Maria is, wat maakt dat het kind Jezus is. De hele voorstelling baadt in een hemels licht, waarin een koor van engelen dartelt.
Of de voorstelling al dan niet allegorisch of religieus geïnterpreteerd moet worden, doet er eigenlijk niet zo veel toe. Waar het om draait is de puurheid, de onschuld, het onbedorvene van en pasgeborene. En dat sluit aan bij de ideeën van de idylle en Arcadië. Bij Eakins zien we daarvan een idealisering, waar de jongelingen dat hebben vast weten te houden.

De Lindenberg
En dat brengt ons bij Krijn Giezen. In 1972 werd in Nijmegen cultureel centrum De Lindenberg gebouwd, naar een ontwerp van architect Wout Eijkelenboom. Bij het bouwen had men rekening te houden met een hoogteverschil van zeven meter, wat terug te zien is in de vele trappen in het gebouw. Lang was in De Lindenberg de muziekschool, de bibliotheek en de vrije academie gevestigd. De bibliotheek is inmiddels verhuisd, maar De Lindenberg is nog altijd centrum voor de kunsten, met tal van lokalen voor muziekles, diverse ruimtes voor theater en een restaurant.

Details van de wandsculptuur van Krijn Giezen op de Lindenberg in Nijmegen
Krijn Giezen, Wandsculptuur (details), 1972

Bij de bouw werd Giezen, mogelijk in het kader van de percentageregeling gevraagd om een kunstwerk te maken. Giezen wordt gezien als een van de wegbereiders van de land art en de ecologische kunst in Nederland. Hij kwam met acht bronzen platen, die tussen twee uitstekende delen van het gebouw op een muur werden gemonteerd. Het heeft iets weg van een lambrisering. Op de platen zijn vooral bloemmotieven te zien. Maar ergens daartussen zien we twee kinderen. Een speelt er fluit, de ander leest een boek. Het is het idyllische beeld van het kind dat hier, op deze plek, het schone en het mooie kan leren. Misschien misschien leverde Giezen met zijn werk met florale motieven ook kritiek op de strakke bakstenen omgeving waarin alles betegeld was. Het zou hem waarschijnlijk deugd hebben gedaan – Giezen overleed in 2011 – dat zijn werk inmiddels hoger op de wand is aangebracht en dat direct ervoor een bak met weelderig groen is ingericht.

Bedreigd
Nu zijn er plannen om De Lindenberg ingrijpend te renoveren dan wel te slopen en er een nieuw gebouw neer te zetten. Op internet vond ik een overzicht van wandgebonden kunst, waartoe ook Giezens kunstwerk behoort. Opmerkelijk is de laatste kolom waarin de waardering vermeld staat door een expertteam. ‘Laag’ staat er achter het werk van Krijn Giezen. Het is te hopen dat het werk, ook gezien Giezens aandacht voor duurzaamheid, in de plannen opnieuw een plek krijgt.

Categorie: beeldhouwkunst, Dwarskijken, literatuur, Muurmuseum, schilderkunst Tags: Johann Wolfgang Goethe, Krijn Giezen, Nijmegen, Philipp Otto Runge, Thomas Eakins

Op zoek naar Schwind (41): Lenau

30 april 2022 door Peter Zunneberg

Toen ik onlangs Radetzkymars, de magistrale roman van Joseph Roth, las over de ondergang van het Oostenrijkse keizerrijk, vroeg ik mij geregeld af of ik iets herkenbaars zou tegenkomen, wat te maken had met Moritz von Schwind, wiens leven deels samenviel met de door Roth vertelde tijd. Dat bleek minimaal. Op bladzij 357 lezen we in een bijzin “[…] sloeg de Lenaugasse in […]”. Met wat goede wil kun je die passage linken aan het leven van Moritz von Schwind. De Lenaugasse is immers genoemd naar de dichter Nikolaus Lenau, die op het Schottengymnasium een klasgenoot van Schwind is geweest.

[Lees meer…] overOp zoek naar Schwind (41): Lenau

Categorie: Op zoek naar Schwind, poëzie, schilderkunst Tags: Frankfurt, Johann Wolfgang Goethe, Moritz von Schwind, Nikolaus Lenau

Op zoek naar Schwind (29): Am Fenster

15 juni 2020 door Peter Zunneberg Reageer

Afgelopen week betoogde Peter Nissen in zijn Facebook-reeks Van de schoonheid en de troost, aan de hand van het gedicht Monday van Billy Collins, dat de plaats van een dichter aan het raam is. Maar aan het raam is plaats voor veel meer mensen. Zo kwam ik een advertentie tegen van Museum More met twee vrouwen die naar buiten kijken. Ook Moritz von Schwind heeft dit thema in een schilderij verwerkt. Hoog tijd dus om hier verder in te duiken. [Lees meer…] overOp zoek naar Schwind (29): Am Fenster

Categorie: Op zoek naar Schwind, schilderkunst Tags: Adolf Friedrich von Schack, Caspar David Friedrich, Johan Marinus de Vries, Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, Johann Wolfgang Goethe, Moritz von Schwind

Op zoek naar Schwind (20): Sabina von Steinbach

6 september 2019 door Peter Zunneberg Reageer

Op de planeet Venus zijn bijna 900 inslagkraters te vinden en allemaal hebben ze een naam. Omdat Venus de enige planeet is die genoemd is naar een godin, hebben de kraters namen van vrouwen. Eén van de kraters heet Steinbach, naar Sabina von Steinbach, die de geschiedenis is ingegaan als een van de oudst bekende vrouwelijke beeldhouwers. Aan die bekendheid heeft mogelijk ook Moritz von Schwind bijgedragen. [Lees meer…] overOp zoek naar Schwind (20): Sabina von Steinbach

Categorie: Op zoek naar Schwind, schilderkunst Tags: Erwin von Steinbach, Johann Wolfgang Goethe, Ludwig Tieck, Moritz von Schwind, Sabina von Steinbach, Straatsburg

Poëzie (426): Goethe

19 juni 2019 door Peter Zunneberg

Poëzie, gedicht, Johann Wolfgang Goethe, Leiden

Natur und Kunst, gedicht van Johann Wolfgang Goethe
Gevonden door TienVoorNegen op de gevel van Plantage 1 (hoek Veerstraat) in Leiden

Poëzie, gedicht, Johann wolfgang Goethe, Leiden

Categorie: poëzie Tags: Johann Wolfgang Goethe, Leiden

Volgende »

Categorie

  • architectuur
  • beeldhouwkunst
  • Chronogram
  • Dwarskijken
  • erfgoed
  • film
  • fotografie
  • Jaar van het boek
  • Kunstcolumn
  • literatuur
  • Muurmuseum
  • muziek
  • omgevingskunst
  • Op zoek naar Schwind
  • poëzie
  • schilderkunst
  • School en kunst
  • stedenbouw
  • street art
  • tekenkunst

Trefwoorden

Adolf Friedrich von Schack Amersfoort Amsterdam anoniem Arnhem Berlijn Den Bosch Den Haag Deventer Doetinchem Dordrecht Eindhoven Enschede Franz Schubert Gent Gorinchem H.H. ter Balkt Harderwijk Hengelo Ida Gerhardt Ingmar Heytze Jaap Robben Jules Deelder Leeuwarden Leiden Maastricht Michelangelo Middelburg Moritz von Schwind München Naarden Nijmegen Nunspeet Rome Rotterdam sonnet stadsdichter Tilburg Utrecht Venetië Venlo Watou Wenen Willem Wilmink Zutphen

Alle trefwoorden

Copyright Dorsoduro © 2023 · Log in