Het is natuurlijk vloeken in de kerk als Caspar David Friedrich gekoppeld wordt aan Donald Trump. De meester van de Duitse Romantiek en van de introspectie, die in zijn werk voortdurend getuigde van de nietigheid van de mens in de natuur, hand in hand met een gepatenteerde dombo die zichzelf de maat van alle dingen vindt. Toch deed de Duitse krant Die Zeit dat: zij plaatste een prent op twitter met een detail uit Friedrichs Der Wanderer über dem Nebelmeer, namelijk de wandelaar zelf, voorzien van het hoofd van Trump en in zijn hand een rood Make-America-great-again-petje. Abgrund des Jahres was het commentaar.

Nou schreef dichter Lucebert ooit al ‘alles van waarde is weerloos’. In onze cultuur worden voortdurend iconische beelden bewerkt om commentaar te geven op actuele zaken. Dat is hier niet anders. Soms is het resultaat een voltreffer, vaker blijkt het niet meer dan een losse flodder. Ik vind de prent van Die Zeit een voltreffer. Mocht Trump de prent ooit zien, dan beschouwt hij het vast als een triomf, een gebaar van erkenning. Hij staat daar immers on top of the world. Maar iedereen die het schilderij kent, weet dat er boven de wolken nauwelijks nog wat te zien valt en dat er geen weg vooruit meer is.

In ons leven is kunst overal aanwezig. In musea in tijdelijke exposities of in de vaste collectie. Zo is werk van Caspar David Friedrich momenteel in het Groninger Museum te zien in de tentoonstelling De Romantiek in het Noorden. Misschien staat er ook wel kunst op de hoek van de straat, waar je langs komt als je boodschappen doet. Achteloos, zonder er bij stil te staan. Doe dat eens wel, laat het op je inwerken, het staat er niet voor niets.

Kennis van kunst helpt om haar te begrijpen en ervan te kunnen genieten. Maar het is niet noodzakelijk. Gewoon jezelf afvragen wat je ziet en wat het zou kunnen betekenen. Goede of foute antwoorden zijn er niet op die vragen. Jezelf die vraag voortdurend stellen, kan je helpen om meer inzicht in kunst te krijgen. Ook erover praten met anderen kan zorgen voor meer begrip en kennis van kunst.

En gelukkig is die kunst helemaal niet zo weerloos, kan ze best tegen een stootje, figuurlijk dan. Ik zou het heel fijn vinden als we in 2018 meer waarde gaan hechten aan kunst. Niet in de zin van hoeveel kunst kost, maar hoeveel het ons oplevert. Wat het werk van kunstenaars ons kan geven, hoe hun ideeën ons nieuwe inzichten kunnen brengen. Kunst maakt ons leven rijker.
Daarom wens ik iedereen in 2018 veel kunst.

Met dank aan Jacqueline Fackeldey die mij de afbeelding stuurde.