In 2013 maakten we een rondreis langs de oostkust van de Verenigde Staten. Een kleine week bleven we in New York. Een van de tips die we hadden meegekregen was om voor een totaalblik op Manhattan niet naar het Empire State Building te gaan, maar naar Rockefeller Center. Iets minder hoog, maar volgens velen met een mooier uitzicht. Eigenlijk zou je naar beide moeten gaan om met eigen ogen te controleren.
Hoe ooit deze skyscrapers gebouwd zijn, tart elke verbeelding. Met de bouw van Rockefeller Center, door architect Raymond Hood ontworpen in art-deco-stijl, werd in 1929 een begin gemaakt en in 1940 is de bouw voltooid. Daarbij valt het beginjaar direct op: 1929 was het jaar van de grote beurscrash op het naburige Wall Street, maar kennelijk was dat geen beletsel. Ook de omvang van het complex is enorm. Manhattan heeft een rastervormig stratenpatroon met in de lengte van het eiland genummerde avenues en in de breedte genummerde straten. Rockefeller Center ligt tussen Fifth en Sixth Avenue en tussen 48th en 51st Street. Twee straatdelen zijn dus opgeofferd voor het gebouw.
Iets van de bouwgeschiedenis wordt zichtbaar op foto’s. Zo is er een foto van elf bouwvakkers, die gezeten op een stalen H-balk, hoog boven de stad, hun lunch verorberen. Op een andere foto zien we vier bouwvakkers een tukje doen. Maar leg de foto’s naast elkaar en je ziet twee constanten: de H-balk en een kabel waar die aan hangt. Compositorisch zijn deze elementen ijzersterk. Maar omdat ze identiek zijn, kun je niet anders dan concluderen dat de foto’s in scène zijn gezet. En als je daar vervolgens meer informatie over zoekt, vind je daar snel bevestiging van.
Tegelijk blijkt ook dat er van trucage geen sprake is geweest. De foto’s zijn wel degelijk op grote hoogte gemaakt. Voor de sessie werden drie fotografen gevraagd om het bijzondere bouwproject bij het grote publiek onder de aandacht te brengen. De bekendste foto, Lunch atop a Skyscraper, is gemaakt door Charles Clyde Ebbets. Ook aanwezig waren Thomas Kelley en William Leftwich. Een van hen legde Ebbets vast tijdens zijn werk.
Waar de bouw al een bovenmenselijke klus was, geldt dat ook voor het fotograferen. Van een kleinbeeldcamera met een rolletje was geen sprake. Ebbets werkte zoals te zien is, met een grote, zware camera en waarschijnlijk ook met glasnegatieven.
Geef een antwoord